Tansiyonu ilaçsız kontrol edemez miyim?

A.DOĞANCI/İSTANBUL

BELKİ yüzlerce kez doktora gitseniz, her seferinde ‘‘daha az yiyin, daha çok egzersiz yapın’’ tavsiyesiyle karşılaşırsınız. Ben de şimdi size bu tür tavsiyede bulunacağım.

Duke Üniversitesi tarafından yapılıp, Journal of the American Heart Association adlı dergide yayınlanan araştırmaların sonuçlarına göre, yüksek tansiyonlu hastalar kilo verip düzenli egzersiz yaptıkları takdirde, ilaç tedavisi ihtiyacı gösteren türdeki tansiyonlarının en azından yüksek normal düzeylerine indiği ve ilaç kullanımına gerek kalmadığı görüldü.

Uzun yıllar boyunca önemli bir belirti vermediği, çoğu zaman kalp krizi ve inme ile ortaya çıktığı için ‘‘sessiz katil’’ olarak adlandırılan yüksek tansiyon, çok sayıda insanın ortak sorunu.

İdeal tansiyonun 130/85 düzeyinin üstüne çıkmaması gerekiyor. Büyük tansiyonun 130-140 mm., küçük tansiyonun da 85-90 mm. aralarında olması, tansiyonun ‘‘yüksek normal’’ olarak adlandırılmasına neden oluyor. 140/90 sınırının üzerine çıkması ise tedaviye gerek gösteren ‘‘yüksek tansiyon’’ tanımlamasını hak ediyor.

Yapılan çalışmada hem kilo verdirici diyet uygulayıp hem de egzersiz yapanlarda tansiyonun düşme oranı çok yüksek bulunmuş. Sadece egzersiz yapıp kilo verdirici diyet uygulamayanlarda da bir miktar tansiyon azalması olmuş, ancak diğer gruba oranla daha az.

Ruhsal streslerin de tansiyon değerlerinde büyük etkisi var. Bunun etkisini kendinizde de çok kolay ölçebilirsiniz. Sakin bir haldeyken ölçtüğünüz tansiyon rakamı ile gergin bir konuşma sırasında ölçtüğünüz tansiyon rakamları arasında büyük farklar olduğunu görebilirsiniz.

Buna benzer başka çalışmalardan biri Maryland Üniversitesi'nde yapıldı. Orada da alınan sonuçlar aynı yönde.

Tansiyonla başa çıkmada yaşam tarzı değişikliklerinin önemi sadece zayıflama ve egzersizle kısıtlı değil. Sigaranın terk edilmesi ve alkol kullanımının azaltılması da önemli ölçüde etkili. Sigara, kanın oksijen taşıma yeteneğini azaltmanın yanı sıra, damarların büzülmesine de yol açtığı için tansiyon yükselmesinin en önemli etkenlerinden biri. Bu özelliği nedeniyle, kendileri sigara içmediği halde sigara dumanının yoğun olduğu yerlerde bulunanları bile etkiliyor.

Alkolde durum biraz farklı. Haftada 3-5 duble içilmesinin zararı yok. Alkolün fazlalaşması halinde zarar hızla yükseliyor. Kalp hastalığı ve damar sertliğinden korunmada, sigarayı bırakmak, alkolü azaltmak, kilo vermek ve egzersiz yapmak gibi önlemlerin doğrudan sağladığı yararların yanı sıra, kalp-damar hastalıkları açısından önemli bir risk faktörü olan yüksek tansiyonu da kontrol altına alarak, dolaylı yararlar sağladığı görülüyor.