Bağışıklık sistemi de bazen şaşırır

Bu ne demektir?

Hikmet K./ANKARA

MÜKEMMEL yaratılmış olan insan bünyesi, her türlü olay karşısında kendi çarelerini alma yeteneğindedir.

İmmün sistem adı da verilen bağışıklık sistemi vücudu, potansiyel tehlikelere karşı korumak görevindedir. Genel olarak antijen adı verilen bakteri ve virüs gibi mikroorganizmalar, toksinler, başka bir cinse ya da kişiye ait doku ve hücreler gibi etkenlere karşı vücudu korumakla görevlidir. Bunu, antikor adı verilen ve antijenleri bağlayarak tahrip edilmeye uygun maddeler üreterek ya da kanda bulunan lenfosit adlı akyuvarlarla yapar.

İmmün sistem yeterli görev yapamazsa, insan vücudu, hastalık etkenlerine karşı yeterli korunamaz. O takdirde, çok basit mikroplar bile ciddi hastalıklara yol açabilir. AIDS hastalığı buna bir örnektir.

Normalde, immün sistem, ‘‘kendi’’ hücreleri ile ‘‘yabancı’’ hücreleri tanıyıp ayırt etme yeteneğindedir. Eğer herhangi bir nedenle kontrol görevi aksarsa, immün sistem, kendi vücut hücreleriyle mücadele etmeye başlar. Otoimmün hastalıklar denilen bu durum, vücuttaki hücrelerin değişiklik göstererek yabancı hücrelere benzemesi halinde de ortaya çıkabilir.

Bu gibi durumlar, bazı mikroorganizmaların ya da kimyasal maddelerin etkilemesiyle ve özellikle genetik olarak bu durumlara yatkın olan kişilerde ortaya çıkabilir.

Otoimmün hastalıklar da bir çeşit alerjiye benzetilebilir. Her ikisi de aşırı duyarlık reaksiyonları olarak adlandırılır. Bazı araştırmacılar otoimmün hastalıkların ortaya çıkışında alerjik hastalıkların etkisinin olduğunu da ileri sürmektedir.

Bağışıklık sistemi, ‘‘kendi’’ hücresini, ‘‘yabancı’’ olarak görmeye başladığında onu yok etmeye çalışır. Bu da bir organın ya da dokunun etkilenmesine yol açar. Örneğin, tiroid bezinin otoimmün hastalığı olan Hoshimoto tiroiditi, tiroid bezinin yeterli görev yapamamasıyla sonuçlanır. Şeker hastalığında da, pankreasın ensülin salgılayan hücrelerinin, otoimmün nedenlerle hasarlanması söz konusudur. Bir başka otoimmün hastalık olan romatoid artritte eklemi oluşturan dokular hasar görmektedir. Kollajen doku hastalıkları olarak adlandırılan lupus, dermatomiyositis gibi hastalıklar ve multiple skleroz, otoimmün hastalıklara bazı örnekleri oluşturur.