Tatile gidenlerin dönüş hikâyeleri

Beni ilgilendiren insanların doğduğu yerleri ziyaretleri. Anılarına yaptıkları bu yolculukları keşke yazsalar...

Oturduğumuz semtlerin değişikliği bile değişik ruh hallerini doğurur.

Değişimi gözlemlemek, bireysel bir tarihin kaynaklarını oluşturur.

Bazı yazarlar var ki doğdukları yeri edebiyata geçirmişler ve oradan ayrılmamışlar.

Edebiyat alanında kent değişiklikleri iyi yazarların kitaplarına yansır.

Orhan Kemal, Yaşar Kemal Adana’yı ölümsüz kıldılar.

Son zamanlarda okuduğum Ankara kitapları dünden bugüne bir şehrin anatomisini bize ilettiler. İnsanlarıyla, lokantalarıyla.

Yurtdışında yaşayanlar doğdukları ülkeye döndüklerinde bir türlü mukayese alışkanlığından uzak duramazlar.

Anlatılan ülkeler arasında başta Almanya geliyor. Orada yaşayan yazarların ürünleri, bize Almanları, Almanlara da Türkleri tanıttı.

Fakir Baykurt’u, Yüksel Pazarkaya’yı, Bekir Yıldız’ı, Aras Ören ve Güney Dal’ı sıralayabilirim.

Demir Özlü, Beyoğlu’ndan İsveç’e uzayan çizgide, özlem ve saptamalarıyla bize orayı tanıttı. Çevirilerle İsveçliler de bir kentin kültürünü öğrendiler.

Acaba kaçımız bayramda yaşadığı İstanbul üzerine kitapları okudu? İstanbul’u anlatan hangi yazarların kitapları kütüphanelerinde var?

DÜNYAYI BU KİTAPLA GEZİN

Peter Furtado’nun hazırladığı ‘Seyyahların Dilinden Dünya Şehirleri’ kitabı seçerek ve bilerek seyahat etmenizi sağlıyor.

Editörün Önsözü’nden:

“Şehir, insan için her anlama gelebilir. Biri şehirde kâr etmek ve ilerlemek için sayısız imkân bulurken, diğeri boğucu kalabalıkların kakofonisinden başka bir şey görmez. Biri şehri devletin ve hukukun beşiği, kafa tutulamaz bir güç elde etmenin yegâne fırsatı olarak görürken, diğeri bir özgürlük ve anonimlik merkezi olarak algılar. Şehir kültürel yahut ruhani ifadenin mekânı da olabilir, hayatında anlam arayan insanların menzili de, göz kamaştırıcı servetlere sahip olanların oyun alanı yahut hayale sığmaz fakirlik ve acılarla boğuşanların zindanı da. Kader anı mesafesindeki çatışmaların alanıdır şehirler: Savaşların ve devrimlerin akıbetini hangi şehrin düştüğü, hangi şehrin direndiği belirler.

Şehirler çevrelerindeki dünyadan izole olmaz. Hammadde getirir, imalat yapar, ağır işlerde çalışır ve yanlarında nakit, mal yahut belki de –zanaatkârlarla tüccarların ancak kendi bünyesinde bir arada bulunabildiği şehirlerde üretilen– lüks metalarla evlerini dönerler.

Avrupa’da seyahatname benzeri bir edebiyat türünün ortaya çıkışı ancak Ortaçağ’da, ilkin Kudüs ve Roma gibi önemli dini merkezlere giden hacılar tarafından yahut onlar için yazılan kitaplarla olmuştur.”

Kitabın sayfa örnekle düzeni şöyle:

‘Amsterdam’

Altında o ülkenin tarihi, özelliği yazılı.

Bunu bir yazarın yazısı ve yazar hakkında bilgi tamamlıyor.

Bu kapsamlı antolojide Pekin’den Berlin’e, Kahire’den Chicago’ya, Bağdat’tan Londra’ya, St.Petersburg’dan Sidney’e, Rio’dan Roma’ya, Şam ve Kudüs’ten İstanbul’a kadar otuz sekiz şehri gezen seyyahların, alimlerin, yazarların, bürokratların yazdıklarından alıntılar yer alıyor.

Dünyanın altı kıtasından seçilen bu şehirleri çeşitli çağlardan ve coğrafyalardan büyük isimlerin kaleminden okuyabilirsiniz.

(Türkçesi: Kadir Daniş–Ketebe Yayınları)