Cumhuriyet kültürünü bütüncül yorumlamak

Çünkü bu rejim kültür hayatımızın bütün öğelerini içerir.

Yaşama biçimleri kültürel değişimlerle uygulamayı zorunlu kılar.

Cumhuriyet’i anlamak için hiç kuşkusuz ilk çaba Nutuk’u okumaktır.

Nasıl bir başlangıçtan gelindiğinin belgesel öyküsüdür.

Nutuk’tan sonra Atatürk’ün yakınında bulunanların, bir çok siyasal ve kültürel olaya tanıklık edenlerin kitaplarını okumalıyız.

Yenilenmeler önce tespitle başlar, türler içinde edebiyat, müzik, resim yeni rejimin başa konulması gereken yenilikleridir.

Atatürk, sanatı, dil çalışmalarını daima gündelik çalışmaları içine koymuştur. Dil Devrimi için Dolmabahçe’de yapılan toplantının her anını salondan ayrılmadan dinlemiş, not almıştır.

Yeni rejimin temellerini sağlam atmak ve tarihini yazmak için Tük Dil Kurumu ile Türk Tarih Kurumu’nu kurmuştur.

Yakın tanıkların kitapları arasında Falih Rıfkı Atay, Yakup Kadri Karaosmanoğlu, Halide Edip Adıvar okunmalıdır.

Müzik bir ülkenin beğeni alanındaki göstergesidir.

Türk müziğinin varlığının yanı sıra Batı müziğinin çağdaşlıktaki önemini yerini belirtmiştir.

ATATÜRK GİBİ BÜYÜK LİDERLER

Atatürk gibi büyük liderler, kendi zevklerinin, alışkanlıklarının tutsağı olmazlar; onu değiştirirler, çağın gereklerini uygularlar.

Çevresindeki insanlar arasından Yakup Kadri Karaosmanoğlu ile Ankara’da dergi için bir konuşma yapmıştım. İlk opera bestecimiz A. Adnan Saygun’u da Ulus’taki evinde ziyaret etmiştim. Bizim Türk Beşlerimizin de çok sesli müziğin tanınmasında ve yaygınlaşmasındaki emeğini Cumhuriyet’e borçluyuz.

Opera ve Batı müziği Osmanlı İmparatorluğu’nda dar bir çevrede dinleniyordu, Cumhuriyet bunu kitleye yaydı.

Müzik tarihimizi okuduğunuzda bunu daha iyi öğrenebilirsiniz.

Halk müziği derlemeleri, Anadolu’nun sesini şehirlere getirdi.

Batı’yı nasıl değerlendirecektik, taklit bize bir şey kazandırmayacaktı.

Birçok ressam Avrupa’daki ünlü sanatçıların atölyelerine gönderildi. Oradan döndüklerinde hangi görev verilmişti onlara?

Anadolu’nun çeşitli kentlerini tuvallerine yansıtmaları istendi. Ustalıklarıyla bize halkı tanıttılar.

EDEBİYAT VE BİLİM DÜNYASINDA CUMHURİYET

101’inci yıla girerken yabancı üniversiteler de yeni çalışmalar yapıyorlar. Böylece yabancı bilim dünyası da Cumhuriyet’i bilimsel çalışmalarından anlayacaklar.

Cumhuriyet tarihi edebiyatımıza nasıl yansıdı?

Bu kapsamlı inceleme çok önemli, bugüne de uzuyor. Böyle bakınca Cumhuriyet için yazılmış şiirler, metinler de gündeme gelmeli. Dil Devrimi’nin uygulanmasından hangi ustalar ortaya çıktı?

Üniversiteleri de değerlendirmeye almalıyız. Özellikle felsefe bölümündeki Alman hocaların çabaları da anılmaya değer.

Arkeoloji çalışmalarının Cumhuriyet’te geldiği nokta bu bilim dalına verilen önemi vurgulamaktadır. Tarihi yeniden yazmak istiyorsanız arkeolojiye eğilmelisiniz. Bir süre danışma kurulunda çalıştım, önemini yaşadım.

Yazım eksik ve yetersiz bir hatırlatma.

Cumhuriyet Bayramınız kutlu olsun.