Sıcak paranın iki yüzü

Geçen haftadan itibaren başta yabancı bankalar ve Londra kaynaklı fonlar, adından da yerli bankalar dolarda alıma geçti. Temel ekonomik göstergelerde bir değişiklik yoktu oysa. Yeni ve olumsuz bir haber de duyulmamıştı. O zaman neydi ve ne oluyordu acaba?
Bankacılar, son iki haftadır dövizde arzın kesildiğini bu nedenle de yönün yukarıya döndüğünü söylüyorlardı zaten. O yüzden son üç gündür yaşanan oynaklığın nedeni tek başına arzın kesilmesi olamazdı. O zaman bankalar pozisyon kapatıyordu? Tamam doğru başta yabancılar olmak üzere bankalar pozisyon kapatıyorlardı ama pozisyon kapatma sürecinde oynaklık değil sadece yükseliş izlememiz gerekirdi. O zaman pozisyon kapatma gerekçesi de yeterince isabetli bir tespit değildi. Piyasa son koz olarak Merkez Bankası kartını oynadı. Yani Merkez Bankası arzın kesilmesine rağmen günlük 120 milyon dolarlık alım ihalelerini sürdürdüğü için piyasadaki doları çekiyor, bu da dolarda oynaklığı artırıyordu. Merkez Bankası gecikmeden döviz alım ihalelerindeki tutarı yarı yarıya düşürdü. Ama bugün itibariyle baktığımızda oynaklığın yine sona ermediğini gördük.

Pazartesi 1 milyon 479 bin liraya kadar çıkan bir döviz kuru izlemişik. Kapanış ise 1 milyon 446 bin lira seviyesinden gerçekleşmişti. Oysa bugün açılıştan itibaren yeniden kurun hızlı bir yükselişle 1 milyon 460 bin liranın üzerine çıktığını gördük. Demek ki Merkez Bankası’nın döviz alım ihalelerinin etkisi bahsediliği kadar yüksek değilmiş. O zaman doladaki yükselişin sebepleri neler?

Sebepleri sıralamadan önce dolarda arzın kesildiğini bir kere daha tekrarlayalım ve diğer nedenlere bakalım:

1- Dolarda yılbaşıdan bu yana devam dene aşağı yöndeki trend, döviz yatırımcısıın talebini ertelemesine neden oldu. Yılsonu itibariyle bu talebin yeniden canlanmaya başladığını gördük.

2- Geçen hafta Hazine yetkilileri piyasa yapıcısı olan bir kaç banka ile bir görüşme yapmış ve döviz kağıtlarının dövize endeksli kağıtlarla takası için nabız yoklamış. Bu söylenti de piyasada bir anda yayılmış. Eğer bu takas gerçekleşirse bankalar piyasadan döviz almak zorunda kalacaklar endişesi de Cuma günü dolarda ciddi bir talep getirdi.

3- Tüpraş ve Botaş, ödemeleri için piyasadan dolar aldı. Tamam bu kuruluşlar sürekli olarak piyasadan dolar alıyorlar ama denk geldiği gün önemli olduğu için sebepler arasında sayıyoruz.

4- Yabancı bankalar Noel tatili öncesi gelenkesel piyasadan çıkışlarının tarihini bu kez daha erkene aldılar. Yani piyasada bayram havası yaratan sıcak para girişinin diğer yüzünü görmeye başladık.

5- Ve tabii ki spekülatif alımlar. Piyasanın düşük hacimlerle hareket etmesi ve yukarda saydığımız unsurların bir araya gelmesini fırsat bilen yabancı ve yerli bankaların spekülatif alımları.
Yani sıcak para meselesini kulak arkası etmekte biraz acele ettik galiba...