Piyasalarda deprem

Halka açık şirketler 2002 yılı mali sonuçlarını açıkladı. Rakamlar oldukça umut verici. Krizin tüm Türkiye’yi yerden yere vurduğu 2001 yılında İMKB’deki şirketlerin toplam zararı 1 milyar 86 milyon dolar olmuştu. Oysa 2002 yılı sonunda şirketler 904 milyon dolar kara geçmeyi başardı.

2002 yılı sonu itibariyle 138 şirketin karı dolar bazında arttı, oysa 2001 sonunda sadece 71 şirketin karı dolar bazında artmıştı. Patronlar 2002 yılında ellerini ceplerine attılar. Bunun yanında bedelli sermaye artırımları da şirketlerin öz sermayesinin artmasını sağladı. Böylece toplam öz sermaye 2001 yılına göre yüzde 55.6 oranında artarak 5.7 milyar dolardan 8.9 milyar dolara çıktı.

2001 yılında dolardaki artış şirketlerin üzerinde çok ciddi bir finansman gideri baskısı oluşturmuştu. 2002 yılında bu baskının da azaldığı izleniyor. Şirketlerin 2001 yılındaki finansman gideri 5.1 milyar dolarken bu rakam 2002 yılında yüzde 45 oranında azalarak 2.8 milyar dolara indi. 2001 krizi nedeniyle 174 sanayi şirketinin finansman gideri artmıştı.
2002 yılında ise bu sayı 32’ye geriledi.

Bu arada net satışı artan şirket sayısı 41’den 155’e çıktı. Ama 2001’de ihracatını artıran şirket 121’di şimdi bu sayı 102’ye inmiş durumda.

Piyasanın derdi başka

İMKB şirketlerinin bilançoları geçen haftanın son işlem gününde mesai saati bitiminde tamamlandı. Yani iki günlük tatil boyunca yatırımcılar ve borsacılar bu rakamları enine boyuna inceleme fırsatı buldular. Biz sadece toplu rakamları verdik ama şirketler bazında bakıldığında çok daha iyi bilanço rakamlarına sahip şirketler mevcut.

Fakat haftanın ilk işlem günü o kadar ciddi bir sarsıntı ile güne başladı ki piyasalar bu iyimser rakamların esamesi bile okunmaz hale geldik. Malum geçen hafta piyasalar açısından zaten çok sıkıntılı bir hafta olmuştu.

Ajay Chibber’in bütçeyi eleştiren açıklamaları, kötü geçen dolar cinsi ihale, Moody’s’in not düşürme tehdidi ve bankacılık sistemi uyarısı, AB Komisyonu’nun “Kıbrıs sorunu çözülmezse Türkiye AB topraklarını işgal etmiş sayılır” ile başlayan ve Hadep’in kapatılması, Öcalan’ın yargılaması gibi çok ciddi siyasi meselelere kadar uzanan açıklamaları sinirleri iyice germişti.

Umut boş çıktı

Piyasaların umudu Tayyip Erdoğan’ın hükümeti kurar kurmaz ikinci tezkereyi Meclis’e getirmesi ve bir aydır piyasaların rüyasını gördüğü hibe ve ucuz kredinin nihayet garanti altına alınması beklentisiydi. Ama evdeki hesap çarşıya uymadı...
Erdoğan’ın güvenoyuna gelecek Pazar günü gideceği ve tezkere meselesinin de güvenoyundan sonra gündeme geleceği haberleri piyasaların gündemine bomba gibi düştü.

Çünkü daha önce de ifade ettiğimiz gibi savaşa artık sadece günler kaldı. Çok hassas bir takvim işliyor., Türkiye eğer bu yardımı istiyorsa elini çabuk tutmak ve bu kritik takvimi yakalamak zorundaydı. Ama Erdoğan ayak sürümeye devam etti. Ardından ABD’nin savaş gemilerini Akdeniz’den Kızıldeniz’e çektiği ve “Türkiye’siz çözüm” formülünü daha net bir biçimde ifade etmeye başlaması ikinci şok dalgasını oluşurdu. Üçüncü şok ise ABD’li yetkililerin “Kuzey Irak’A tek başınıza girerseniz ABD ile çatışma ihtimali ortaya çıkar” açıklaması ipleri kopardı.

Rakamlar hiç bu kadar kötü olmamıştı

Kopan ip, borsayı birinci seansta yüzde 10.5 oranında aşağı çekti ve endeks birinci seansta D9.400’ledri gördü. Yani 2003’ün en düşük seviyesini... olar yeniden 1 milyon 700 bin seviyesine doğru hızla yükseldi.  Yarınki kritik ihaleler öncesinde de bono faizi 3 Mart 2004 kağıdında yüzde 67 seviyesine dayandı.