Güncelleme Tarihi:
Son zamanlarda dijital oyunların tehlikeleri giderek daha fazla gündeme gelmeye başladı. Özellikle çocuklar için tasarlanmış mobil oyunlar, sadece eğlence sunmakla kalmıyor; aynı zamanda onları çeşitli tehditlere maruz bırakıyor.
Çocukların oyun içindeki etkileşimleri, kimlik avı, zorbalık ve dolandırıcılık gibi risklerle dolu. Bu bağlamda, Hurriyet.com.tr’de astroloji yazıları yazan Uzman Astrolog Aygül Aydın da oğlunun yaşadığı bir olayla bu tehlikeleri bizzat deneyimledi.
Aygül Aydın, oğlunun oynadığı Brawl Stars mobil oyunda, çocukları hedef alan bir çetenin varlığını fark etti ve bu durum, ebeveynlerin çocuklarını dijital dünyada daha dikkatli takip etmeleri gerektiğini bir kez daha gözler önüne serdi.
‘ANNENİ VE BABANI BULACAĞIM. EVİNİZİ BİLİYORUM, GELECEĞİM’
“Oğlumun oynadığı ‘Brawl Stars’ adlı mobil oyunda, çocukları hedef alan korkunç bir çetenin varlığına şahit oldum. Bu grup, çocukları para vermeye zorlayarak tehdit ediyor ve ailelerine kadar ulaşmayı amaçlıyor” diyen Aygül Aydın, yaşadıklarını şu sözlerle anlattı:
“Oğlum, oyun içinde tehdit edilerek para vermesi için baskı altına alındı. Ben duruma müdahale ettiğimde, 'Annem izin vermiyor' diyerek durumu anlatmaya çalıştım. Ancak aldığım yanıt dehşet vericiydi: 'Anneni, babanı bulacağım. Evinizi biliyorum, geleceğim.' Bu tehditlerin ardından, sadece 10 dakika içinde WhatsApp üzerinden bir mesaj aldım: “Oğlunuza terbiye verin, beni dolandırdı.”
Bu olay, çocuklarımızın dijital ortamda ne denli savunmasız olduğunu gözler önüne seriyor. Numaramın nasıl bulunduğu konusunda büyük bir korku ve endişe içindeyim. Çocuklarımızın güvenliği, hepimizin sorumluluğu olmalı. Ayrıca oyun yapımcılarının bu tür olaylara karşı daha sıkı önlemler alması şart.”
‘BABASINI BIÇAKLADI’ GİBİ ASILSIZ İDDİALAR ORTAYA ATARAK AİLELERİN İTİBARSIZLAŞMASINA DA NEDEN OLUYORLAR
Aydın, yaşadığı durum sonrasında sosyal medyada benzer deneyimler yaşayanların paylaşımlarının oldukça fazla olduğunu vurgulayarak, “Örneğin eve ihbar gönderiyorlar, ‘babasını bıçakladı’ gibi asılsız iddialar ortaya atarak ailelerin itibarsızlaşmasına neden oluyorlar. Bu tür yalan ihbarlar hem bireylerin hem de ailelerin sosyal çevrelerinde büyük bir güven kaybı yaratıyor” dedi ve ekledi:
“Aynı zamanda, eve yemek gönderme gibi masum bir eylem bile, tehdit unsuru haline dönüşebiliyor. Çocukların dijital oyunlar aracılığıyla tanıştıkları kişiler, bu tür tuzaklarla ailelerin huzurunu bozarak, ciddi psikolojik etkiler yaratabiliyor. İntihar mesajları bile var.”
Brawl Stars, Finlandiya merkezli oyun geliştirici Supercell (Çinli teknoloji şirketi Tencent, Supercell’in çoğunluk hissesini satın aldı) tarafından geliştirilen çok oyunculu bir çevrimiçi savaş oyunu. 2018 yılında piyasaya sürülen oyun, dünya genelinde büyük bir popülarite kazandı ve milyonlarca oyuncuya ulaştı. Bu oyunda oyuncular, çeşitli karakterleri (brawler) seçerek farklı modlarda mücadele ediyor. Her brawler'ın kendine özgü yetenekleri ve güçleri bulunuyor, bu da stratejik oyun deneyimini zenginleştiriyor. Oyun, hızlı tempolu maçlarla dikkat çekerken, oyuncuların takım halinde çalışarak rakiplerine karşı zafer kazanmaya çalıştığı dinamik bir yapıya sahip. Ayrıca, oyuncular, karakterlerini geliştirebiliyor ve çeşitli etkinliklere katılarak ödüller kazanabiliyor.
BU KADAR ÖZEL BİLGİYİ NASIL BULUYORLAR?
“Dolandırıcılar, hedef aldıkları kişilerin bilgilerine farklı yollarla erişebilirler. Bunların başında, daha önce sızdırılmış telefon numaraları, e-posta adresleri ve diğer kişisel verilerin dark web’de satılması geliyor” Marmara Üniversitesi İletişim Fakültesi Görsel İletişim Tasarımı Anabilim Dalı Başkanı ve Adli Bilişim Uzmanı Prof. Dr. Ali Murat Kırık, şöyle devam etti:
“Birçok platformdan veri sızıntısı yaşandığı için, saldırganlar bu bilgileri kolayca elde edebiliyor. Ayrıca, sosyal mühendislik yöntemiyle kişilerin sosyal medya hesaplarını inceleyerek adres, aile bilgileri ve diğer hassas verilere ulaşabiliyorlar. Bunun dışında, oyun içinde veya farklı platformlarda çocuklara kişisel bilgileri sorarak öğrenebilirler.”
Ben bir ebeveyn olarak çok endişeliyim ve yetkililerin bu konuya acilen el atmasını istiyorum. Bugün oğlumun oynadığı Brawl Stars adlı mobil oyun içinde korkunç bir çetenin varlığına bizzat şahit oldum. Çocukları hedef alarak onları para vermeye zorlayan, tehdit eden ve… pic.twitter.com/2VKo9CHjCu
— Aygül AYDIN (@Astromatikk) February 21, 2025
‘E-SİM KULLANDIKLARI İÇİN İZLERİNİ DE KAYBETTİREBİLİYORLAR’
“Örneğin, bir kişinin telefon numarasını bilen saldırgan, panel üzerinden o kişinin adresini, aile bireylerini, hatta araç plakası gibi bilgileri öğrenebilir” diyen Prof. Dr. Ali Murat Kırık, “Bu sistemler genellikle Telegram gruplarında veya dark web’de satışa sunulur. Aygül Aydın’ın yaşadığı olayda olduğu gibi, saldırganların anında telefon numarasına ulaşıp WhatsApp’tan mesaj atabilmesi, bu tür sistemlerin aktif olarak kullanıldığını gösteriyor. Sanal numara yani e-sim kullandıkları için izlerini de kaybettirebiliyorlar. Kimlikleri tespit etmek zorlaşıyor” ifadelerini kullandı.
Bu konularda Telegram’ın çok tehlikeli olduğunu dikkat çeken Prof. Dr. Ali Murat Kırık, “Burası çok büyük bir tehlike! Telegram, geniş bir API erişimi sunan bir platform olduğu için burada birçok otomatik bot geliştirilebiliyor. Bu botlar, çeşitli amaçlarla kullanılsa da kötü niyetli kişiler tarafından kişisel bilgileri yaymak ve dolandırıcılık yapmak için de kullanılıyor” dedi ve ekledi:
“Mesela, büyük veri sızıntılarından elde edilen bilgiler, Telegram gruplarında veya botlar aracılığıyla satılabiliyor. Bunun yanı sıra, kimlik avı saldırılarıyla kullanıcıların giriş bilgileri çalınarak hesapları ele geçirilebiliyor. Ayrıca, dolandırıcılık şemalarında sahte hediye veya ödül teklifleriyle insanları kandırarak hesap bilgilerini almaya çalışıyorlar.”
BRAWL STARS DIŞINDA BU OYUNLARA DA DİKKAT!
Sanal oyunların sanıldığından çok daha büyük tehlikeleri bünyesinde barındırdığının altını çizen Prof. Dr. Ali Murat Kırık, “Özellikle Brawl Stars gibi çevrimiçi çok oyunculu oyunlar bazı riskleri de beraberinde getiriyor. Öncelikle, çocuklar oyun içinde veya oyunla ilgili platformlarda dolandırıcılara maruz kalabiliyor. Oyun içi satın alımlarla veya sahte teklifler sunularak çocuklardan para istenebiliyor. Ayrıca, bu tür oyunlarda siber zorbalık oldukça yaygın” dedi.
“Oyuncular, hakaret, tehdit veya manipülasyon gibi davranışlarla hedef alınabiliyorlar” diyen Prof. Dr. Kırık, “Oyuncular, sahte bağlantılarla kandırılarak hesap bilgilerini kaptırabiliyor. Bunun yanı sıra, oyunlarda yer alan sesli ve görüntülü sohbet sistemleri, çocukların yabancı kişilerle iletişim kurmasını kolaylaştırıyor ve onları manipülasyona açık hale getiriyor. Benzer riskler taşıyan diğer oyunlar arasında Roblox, Fortnite, PUBG Mobile, Free Fire ve Call of Duty: Mobile bulunuyor” şeklinde konuştu.
Bu konuda ailelere büyük iş düştüğünü vurgulayan Prof. Dr. Ali Murat Kırık, şu uyarılarda bulundu:
-- Ailelerin, çocuklarını dijital dünyada korumak için bazı önlemler alması gerekiyor. Öncelikle, çocukların cihazlarında ebeveyn denetimleri etkinleştirilerek hangi içeriklere erişebildikleri kontrol edilmelidir. Çocuklara, sanal oyunlardaki yabancılarla iletişim kurmanın riskleri anlatılmalı ve herhangi bir tehdit veya para talebiyle karşılaştıklarında hemen ebeveynlerine haber vermeleri öğretilmelidir.
-- Oyun içi mesajlaşmalar düzenli olarak kontrol edilmeli, şüpheli yazışmalar fark edilirse gerekli önlemler alınmalıdır. Çocukların telefon numaralarını ve kişisel bilgilerini kimseyle paylaşmamaları konusunda bilinçlendirilmesi büyük önem taşır. Ayrıca, güvenli ve denetimli oyun platformları tercih edilerek riskler azaltılabilir.
Türkiye’de Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu (BTK) gibi kurumların bazı platformları incelediğini ancak uluslararası oyun şirketlerinin yeterince denetlenmediğini söyleyen Prof. Dr. Ali Murat Kırık, yapılması gerekenlere dair şu bilgileri paylaştı:
"Şirketlerin oyuncu güvenliği konusunda daha fazla sorumluluk alması gerekiyor. Oyun firmalarının, oyuncuların güvenliğini sağlamak için daha sıkı önlemler alması şart. Bunun yanı sıra, uygulama mağazalarında çocuklara yönelik daha sıkı yaş doğrulama sistemleri getirilmeli ve ebeveyn kontrolleri artırılmalı. Ayrıca, bu tür tehditler karşısında yasal yaptırımlar güçlendirilerek, suçluların tespit edilmesi ve cezalandırılması sağlanmalı. Çocukların dijital ortamda korunması için hem ailelerin hem de devlet kurumlarının iş birliği içinde hareket etmesi gerekiyor."
HUKUKİ OLARAK NASIL BİR YOL İZLENMELİ?
Bu tür olayları delillendirmenin çok önemli olduğunu söyleyen Bilişim Hukukçusu Avukat Sefa Karcıoğlu, “Yazışmaların ekran görüntüsü alınmalı hatta ekran video kayıtları ile yazışmalar da kayıt alınmalı. Ardından, olası hackleme olaylarına karşı, e-posta ve sosyal medya hesaplarına ait şifreler güçlü şifreler ile değiştirilmeli. Sonrasında en yakın karakola giderek, tüm detaylarıyla süreç anlatılmalı ve şikayetçi olunmalı” dedi.
Peki, böyle bir suça yeltenen kişi kolaylıkla bulunabiliyor mu?
“2020 yılında 5651 sayılı Kanun’a eklenen ‘Ek-Madde 4’ ile Türkiye’den günlük erişimi 1 milyondan fazla olan yurt içi ve yurt dışı kaynaklı sosyal ağ sağlayıcılarının yükümlükleri, sorumlulukları ve bunlara aykırılık halinde karşılaşacakları yaptırımlar düzenlendi” diyen Sefa Karcıoğlu, “Yasa kapsamında sadece 9 şirket Türkiye’de temsilcilik açtı. Bunlar; YouTube, TikTok, Facebook, Instagram, X (Twitter), LinkedIn, Dailymotion, Pinterest ve VKontakte isimli uygulamalar. Bu düzenlemeye online oyunlar dahil edilmedi” ifadelerini kullandı.
‘ÇOĞU ŞİRKET YASALARINA UYMUYOR’
Sefa Karcıoğlu, “Kullanıcı sayısı belli bir sayının üzerinde olan tüm çevrimiçi oyunlar bu kapsama alınmalı. Diğer taraftan, yasa yürürlükte olmasına rağmen, sosyal medya şirketleri Türkiye Cumhuriyeti yasalarına uymuyor. Sanal ya da hiçbir faaliyeti olmayan, hatta bir bilgisayarı dahi bulunmayan temsilcilik ofisleri üzerinden yasayı dolanmakta, mahkemelerin bilgi talebine olumsuz cevap vermekte, böylelikle suçluları korumakta ve mağduriyetleri artırmakta. Suçu işleyen kişiyi adli makamlardan gizleyen, Türkiye Cumhuriyeti mahkemelerinden bilgi saklayan sosyal medya şirketlerine karşı daha ağır yaptırımlar uygulanmalı ve yasa kapsamında açılan temsilciklerin, amacına uygun olarak faaliyet göstermesi sağlanmalı” şeklinde konuştu.
Tehdit suçunun cezasının ise altı aydan iki yıla kadar hapis olduğunu söyleyen Sefa Karcıoğlu, “Eğer hakaret suçu işlenmişse üç aydan iki yıla kadar hapis veya adlî para cezası, kişisel verileri hukuka aykırı olarak verme, yayma veya ele geçirme suçunun cezası ise 2 yıldan 4 yıla kadar hapis” dedi.
Bir dava açabilmek için öncelikle suçu işleyen kişinin kim olduğunu tespit etmek gerekmektedir. Ancak sosyal medya şirketleri, suçu işleyenlerin bilgilerini vermediği için hem savcılık soruşturmaları hem de hukuk davalarında maalesef bir sonuç alınamamaktadır.
Açık kaynaklardan suçu işleyen kişinin kimliği tespit edilebilse bile, yalnızca Türkiye’de ikamet ediyorsa davadan bir sonuç alınabilmektedir. Fakat yıllarca sürebilecek bir dava kazanılsa dahi, bu sefer tahsil kabiliyeti sorunu karşımıza çıkmaktadır. Genellikle bu tür suçları işleyen kişilerin üzerine kayıtlı hiçbir mal varlığı ve resmi bir geliri bulunmadığı için, dava kazanılsa bile paranın geri alınması mümkün olmamaktadır.
Bilişim Hukukçusu Av. Sefa Karcıoğlu