Bechdel Testi’ni Geçebilmek ya da Geçememek

Kadınlara verilen rollerin çoğunlukla erkek kahramanın göze hoş görünen sevgilisi olmanın dışına çıkamaması, başrollerdeki kadınların erkeklerden çok daha düşük ücretlerle çalışmaları, başrol oynamak isteyen kadınların yapımcılar ve yönetmenler gibi erkek iktidar sahiplerinin türlü çeşitli tacizlerine maruz kalması gibi feci durumlar Time’s Up ve #MeToo gibi hareketlerin yaygınlaşmasıyla teker teker sorgulanıyor.

Bu süreçte yeni yeni kavramlarla karşılaşmaya da başladık. Bunlardan bir tanesi de Bechdel Testi. Aslında ilk kez 1985’te yayımlanan Alison Bechdel imzalı bir çizgi romanda ortaya çıkan bu kavram, izlediklerimizi değerlendirebilmek açısından önemli kıstaslar ortaya koyuyor. Nedir bu kıstaslar?

1- Filmde en az iki kadın karakter olmalı

2- Bu kadın karakterler bir kez bile olsa birbirleriyle konuşmalı

3- Kadın karakterler konuşurken erkekler dışında bir konudan bahsediyor olmalı

Elbette bu kıstaslara uyan filmlerin hepsi iyidir, uymayanları toptan silip atmak gerekir gibi bir şey söylemek mümkün değil. Sadece bu kriterlere bakarak bir senaristi ya da yönetmeni de değerlendirmek mümkün değil.

Örneğin dünyada Türk sineması denince akla ilk gelen isim olan Nuri Bilge Ceylan’ın ‘Kış Uykusu’ filmi Bechdel Testi’nde nispeten iyi bir performans sergilerken, ‘Bir Zamanlar Anadolu’da’ için aynı şeyi söylemek zor. Keza Quentin Tarantino’nun ‘Kill Bill’i başta Uma Thurman’ın canlandırdığı The Bride olmak üzere kadın karakterlerin devleştiği bir filmken, ‘Reservoir Dogs’da “şoke olmuş kadın, vurulmuş kadın” gibi yan karakterler dışında kadın göremiyoruz.

Konuya dönersek, araştırmacılar sinema tarihinde bugüne kadar çekilmiş filmlerin ancak yüzde 30’unun bu testi geçebileceğini belirtiyor. Örneğin BBC’nin 2018 tarihli bir haberine göre, Oscar’ların tarihinde “En İyi Film” ödülünü alan 89 filmin yarısından azı bu testi geçebilmiş. 1929’dan bu yana verilen ödüllerde Bechdel Testi’ni geçebilen filmlerin oranı yüzde 49. Kim geçmiş, kim geçememiş diye merak ederseniz http://bechdeltest.com/ adresinden merak ettiğiniz filmleri kontrol edebilirsiniz.

TAVSİYE KÖŞESİ

Henüz dün akşam başladığım bir diziyi size de tavsiye etmek istedim. Netflix’in sekiz bölümlük “Unbelievable” isimli yapımı gerçek bir hikayeye dayanıyor. ABD'nin Washington eyaletinde yaşayan Marie Adler isimli genç bir kadın evinde tecavüze uğruyor ve polise başvuruyor. Ancak ifadelerinde bazı boşluklar ve biraz problemli bir geçmişi olduğu için Marie’ye kimse inanmıyor. Ta ki yıllar sonra Colorado'da iki kadın polis birbiriyle alakasız görünen başka tecavüzlerin ortak noktalarını fark edip parçaları birleştirinceye kadar…

Instagram: @sevinturan