GÜNEŞ KORUYUCU DOSYASI I Neden kapalı mekanlarda bile güneş koruyucu kullanmalıyız? Kimler hangi sıklıkta, hangi kremi sürmeli?
Güncelleme Tarihi:
Güneşin yüzünü gösterdiği saatlerin artması ile güneş koruyucu konusu yeniden gündemde. Güneş koruyucu konusunda farkındalık artsa da günlük hayatta hala koruyucu kullanmayan çok fazla insan var. Ancak uzmanlar güneş koruyucuların sadece yaz aylarında değil, tüm yıl boyunca ve hatta kapalı mekanlarda bile kullanması gerektiğinin altını çiziyor. Prof. Dr. Zekayi Kutlubay, konunun önemini tam anlatmak için “Cilt kanserinin yüzde 90 sebebi güneş ışığı” dedi ve güneş koruyucular hakkında merak edilen her şeyi anlattı
Amerikan Dermatoloji Akademisi, sabahları bir kez uygulanan güneş koruyucunun, kapalı alanda çalışanların yüzlerinde normal 8 saatlik iş günü boyunca kalıcılığını araştırmak için bir çalışma yaptı. Bu açık etiketli çalışma, kapalı alanda çalışan 20 sağlıklı gönüllüyü içeriyordu.
Gönüllüler sabahları yüzlerine %2'lik görünmez mavi floresan madde ile karıştırılmış 1 gram güneş kremi uyguladılar. Fotoğraflar VISIA-CR standında UV modunda sabah 8'de ve ardından akşam 4'e kadar her 2 saatte bir, 1 saatten az sınırlı dış mekân etkinliği ile çekildi. Yüzün altı alanı dijital görüntü analiz yazılımı kullanılarak analiz edildi.
Birincil sonuç, 8 saatlik çalışma süresi boyunca güneş koruyucudaki toplam azalma miktarıydı. Güneş koruyucu miktarı, 2 saatte ortalama %16,3 azaldı. Bu oran en yüksek azalma oranı oldu. Daha sonra minimum azalma görüldü. 8 saatlik günün sonunda toplam güneş koruyucu azalması %28,2 idi. Özetle kapalı mekanlarda, güneş görmeden bile koruyucuların etkinliği azalıyor.
Bu araştırmadan yola çıkarak güneş koruyucularla ilgili merak edilen her şeyi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Deri ve Zührevi Hastalıkları Anabilim Dalı’ndan Prof. Dr. Zekayi Kutlubay’a sorduk. Cilt kanserinin yüzde 90 sebebinin güneş ışığı olduğunu, güneş koruyucuların yaz kış demeden rutin olarak kullanması gerektiğinden bahseden Kutlubay, tüm merak edilen soruları yanıtladı.
YAŞLANMAYI HIZLANDIRIYOR, KANSERE NEDEN OLUYOR
1- Yaz ayları başta olmak üzere yılın tamamında güneş koruyucu kullanmanın önemini anlatır mısınız?
Güneşten gelen ışınlar D vitamini kaynağı olup, bağışıklık sistemi, kas ve kemikler üzerine oldukça önemli etkileri vardır. Bu ışınlar derinin alt tabakasına etki ederek, yaşlanmayı hızlandırabilir. Uzun süreler bu ışınlara maruz kalınması ise cilt kanserlerine yol açabilir. Deri kanserinin yüzde 90 sebebi güneş ışığıdır.
Ayrıca cildimizde kırışıklıklara, cilt lekelerine, güneş yanıklarına, kolajen ve hyaluronik asit dengesinin bozulmasına sebep olabilir. Bazı cilt hastalıklarının oluşmasını sağlarken, bazı cilt hastalıklarının ise alevlenmesine sebep olabilir.
Güneş koruyucular, güneşten gelen zararlı ultraviyole ışınlara karşı cildimizi korur. Ultraviyole ışına maruz kalınmasıyla oluşan ‘polimorf ışık erüpsiyonu’ gibi hastalıklardan korurken, bazı egzama çeşitlerinin alevlenmesini önlemiş olur. Ayrıca cilt kanserlerinin oluşmasında en büyük tetikleyici faktör olan ultraviole ışınlardan cildimizi korurlar. Hem foto yaşlanma hem deri kanseri hem de rozase gibi güneşin tetiklediği hastalıklardan korunmak için düzenli güneş korucu kullanılmalıdır.
PENCERELER, FLORESAN LAMBALAR DA GÜNEŞ IŞINLARINI GEÇİRİR
2- Kapalı alanda dahi hatta evde bile güneş koruyucu kullanmak gerekli mi?
Cildimize zararlı ultraviyole ışınların tek kaynağı tabii ki güneş değil. Pencere camları, filtre görevi görmediği için güneş ışınlarını direkt geçirir. Camlardan geçen ışınlara maruz kalınması da yine ciltte kanserlere, hastalıklara, yaşlanma veya lekelere sebep olabilir. Ayrıca aydınlanma için kullanılan floresan lambalar, laptop ekranları gibi kaynaklardan da zararlı ultraviyole ışınları salınır. Bu ışık kaynaklarına karşı da güneş koruyucu ürünler kullanmak gerekir.
Pencereler güneş ışınlarına filtre görevi göremez. Işıklar pencerelerden rahatça geçerler ve cildimize ulaşırlar. Açık alanda maruz kaldığımız ışınlar ile pencereden geçen ışınlara maruz kalmak arasında pek bir fark yoktur. Cilde zarar verici etkileri benzerdir.
Floresan lambalar, aydınlatmaların da zararlı ışınlar yaydığı bilinmektedir. Bu ışınlar cildimizde kanserlere veya bazı hastalıklara sebep olabilir. Bu tarz aydınlatmalar altında çalıştığımız dönemlerde güneş koruyucularımızı mutlaka kullanmalıyız.
YAZ, KIŞ, AÇIK ALAN YA DA KAPALI MEKAN DEMEDEN KORUYUCU KULLANIN
3- Hem açık alanda hem de kapalı alanda güneş koruyucuyu nasıl kullanmalı?
Güneş koruyucular cilde, dışarı çıkılmadan 15-20 dakika önce uygulanmalıdır. Ayrıca açık alanda, toz kir gibi sebeplerden, cildimizin terlemesinden ve direkt ultraviyole ışınlara maruz kalınmasından dolayı, maksimum etkinlik için güneş koruyucuların 2-3 saatte bir yenilenmesi gerekmektedir.
Güneş koruyucular, cildimize az miktarda, ince bir tabaka olacak şekilde sürülmesi önerilir. Yüz ve vücut için farklı çeşitlerde kremler kullanılabilir. Herkesin farklı bir cilt tipi olduğu için, cilt tipine uygun ürün seçilmeli, sadece yüz bölgesine değil açıkta kalan tüm vücuda uygulanması gerekir. Yaz-kış demeden, açık veya kapalı alan demeden güneş koruyucular mutlaka kullanılmalıdır. Ayrıca yüz gibi hassas bölgelerde koruyucu gücü daha yüksek kremler kullanılabilir.
4- Güneş koruyucuyu hangi bölgelere hangi oranda uygulamalı ve ne kadar sürede yenilemeli?
Vücudumuzun ışınlara daha çok maruz kalan bölgelerine, koruma gücü daha yüksek güneş koruyucular seçilebilir. Örneğin yüz ve boyun bölgesine daha güçlü güneş koruyucular seçilebilir. Güneş koruyucular genellikle uygulandıktan sonra 2-3 saatte bir yenilenmesi gerekir.
Genel olarak avuç içi büyüklüğündeki bir bölgeye, bir parmak ünitesi güneş koruyucu yeterli olacaktır. Ancak içerisindeki materyallerden dolayı bu güneş koruyucunun tipine göre farklılık gösterebilir. Cilt üzerinde ince bir film tabaka olacak şekilde uygulanması en doğru yöntem sayılabilir.
Güneş ışınlarına maruz kalınan tatil dönemlerinde mutlaka dışarı çıkılmadan 15-20 dakika önce güneş koruyucu sürülmeli ve 2-3 saatte bir yenilenmesi gerekir. Deniz veya havuza girildikten sonra güneş korucuların yenilenmesi gerekir. Güneş ışınlarının en dik geldiği saatlerde, güneş koruyucu kullanılmış olsa bile uzun saatler güneş ışınlarının altında kalınmaması gerekir.
5- Güneş koruyucu seçerken nelere dikkat etmeli?
Güneş koruyucu seçerken birçok özellik önem gösterir. Güneş koruyucular fiziksel, kimyasal ve hibrit olmak üzere 3 çeşide sahiptir. Fiziksel güneş koruyucular daha çok ultraviyole ışınları cilt üzerinden yansıtarak cildi korurken, kimyasal olanlar ultraviyole ışınları emerek bu görevi yerine getirir.
Hibrit olanlar ise iki etkiyi birden yapmaya çalışırlar. Ayrıca her güneş koruyucu üzerinde bir koruma faktörü ‘SPF’ ibaresi yer almaktadır. SPF: sun protection factor, yani ‘güneşten koruma faktörü’ anlamına gelmektedir. Sayı ne kadar büyükse koruma gücü o kadar fazladır.
Cilt tipleri de güneş koruyucu seçiminde önemlidir. Yağlı ciltlere, kuru ciltlere, karma ciltlere veya kızaran, hassas ciltlere göre farklı güneş koruyucular bulunmaktadır. Güneş koruyucu seçerken, koruma gücü yüksek, cilt tipimize uygun, kullanılması kolay güneş koruyucular seçilmelidir.