Evden çalışmak mı, işten kaytarmak mı?

Son yıllarda özellikle pandemiyle birlikte yaygınlaşan evden çalışma modeli, çalışanlar için hem yeni fırsatları hem de yeni zorlukları beraberinde getirdi. Pek çok araştırmaya göre evden çalışma, işe gidip gelmek için harcanan zamandan tasarruf sağladığı için çalışanların üretkenliğini, verimliliğini artırdı. Böylece bu model, çalışanların iş ve yaşam dengesini daha iyi kurmalarına yardımcı oldu. Bu da özellikle ailevi sorumluluğu olan çalışanlara büyük avantajlar sağladı. Evden çalışma modelinin işverenlere de başta ‘ofis masraflarının azaltılması’ gibi birçok konuda faydası var. Ancak bu modelinin yaygınlaşmasıyla çalışma hayatında konuşulmaya başlanan bir konu da şu: Evden çalışan bazı çalışanların işten kaytarması olasılığı. Bu durumun özellikle performans ölçümü zor olan pozisyonlarda daha belirgin hale geldiği üzerinde duruluyor.

Konuyla ilgili Hürriyet IK’ya bilgi veren uzmanların aktardığına göre, bu durum daha çok çeşitli nedenlerden dolayı ‘çalıştığı kuruma bağlılığı azalan çalışanlarda’ görülebiliyor. Bunun da genele yayılmamakla birlikte, ‘uzaktan çalışmayı çalışmamak olarak gören’ bazı çalışanların, işini özveriyle yapanların iş yükünü artırması gibi sorunlar yaratabildiği ifade ediliyor.

‘KÖKLÜ ÇÖZÜM ŞART’

Ancak uzmanların dikkat çektiği nokta, söz konusu konu ele alınırken yüzeysel değerlendirilmemesi gerektiği yönünde. Çünkü, bu sorunun evden çalışmayla bir ilgisi olmayabileceğine işaret eden uzmanlar, çalıştığı kuruma bağlılığı azalan çalışanın ofiste de benzer sorunlar yaşayabileceğine; bunun da sessiz istifaya kadar varabileceğine işaret ediyor.

Küresel insan kaynakları ve yönetim danışmanlığı firması Mercer Global Kariyer Pazarlama Lideri Işıl Çayırlı Ketenci bu nedenle, uzaktan çalışmayı verimlilik ve bağlılıkla ilişkilendirirken daha geniş bir perspektiften bakmak gerektiğine dikkat çekti. “Gözlemlerimiz, uzaktan çalışma modeline yönelik çalışan talebinin giderek arttığı yönünde. Özellikle küresel çapta yetenekli işgücünü çekmek isteyen firmalar için uzaktan çalışma, kaçınılmaz bir model olarak kalmaya devam edecek” diyen Ketenci, uzaktan çalışmayı ‘çalışmamak’ olarak gören çalışanlara yönelik  “Böyle bir durum söz konusuysa, köklü bir çözüm bulunması gerekir. Bu noktada işverenlere, şirketlere ve çalışanlara ayrı sorumluluklar düşüyor. Ancak, verimsiz çalışmayı yalnızca uzaktan çalışma ile ilişkilendirmek doğru olmaz. Çünkü bazı çalışanların ofiste de yeterince verimli çalışmadığı uzun zamandır bilinen bir gerçektir” diye konuştu.

‘BEKLENTİLER BELİRLENMELİ’

Ketenci, yapılması gerekenlere ilişkin sözlerini şöyle sürdürdü: “Şirketler, açık iletişim kanalları oluşturarak iş yükü ve beklentileri net bir şekilde belirlemeli, düzenli ekip toplantılarıyla iş süreçlerini gözden geçirmeli ve gerektiğinde iş paylaşımı yapmalıdır. Ayrıca, uzaktan çalışmayı destekleyen dijital araçların etkin kullanımı teşvik edilmeli. Çalışanlar ise zaman yönetimi yaparak öncelik belirlemeli, iş ve özel yaşam arasında sağlıklı sınırlar koymalı ve iş yükü arttığında yöneticileriyle iletişime geçerek destek talep etmeli.”

‘ÇALIŞMA KÜLTÜRÜNE GÖRE DEĞİŞEBİLİYOR’

Türkiye İnsan Yönetimi Derneği (PERYÖN) Yönetim Kurulu Başkanı Ebru Taşcı Firuzbay da Hürriyet IK’ya yaptığı değerlendirmede, uzaktan çalışma başta olmak üzere farklı çalışma modellerinin verimliliğine yönelik farklı bakış açıları içeren değerlendirmelerin son zamanlarda oldukça gündemde olduğunu vurguladı. Bunun önemli bir nedeninin ise, bazı kurumların gündeminde olan ‘ofise dönüş-hibrite devam ikilemi‘ olduğuna işaret eden Firuzbay, “Öncelikle belirtmek isterim ki; uzaktan, hibrit ya da ofisten çalışma modellerinin her biri organizasyonlara ve sahip oldukları çalışma kültürlerine göre farklı verimlilik sonuçları doğurabilir. Burada esas olan işin ihtiyaçları ve çalışanın dünyasına uygun bir model belirlemek ve belirlenen bu modelin en verimli iş sonuçlarını doğurması için gerekli destekleyici uygulamaları sahiplenebilmek, gerekli sistemleri kurabilmek” diye konuştu.

Firuzbay, ofisten çalışma ve uzaktan çalışma modellerinin her birinin kendi içinde kurum ve çalışan açısından avantajlar ve dezavantajlar barındırdığına da vurgu yaptı. “Ofisten çalışma, ekip içi iletişimi güçlendirme, daha yoğun fikir alışverişi yapabilme, aidiyet hissi yaratma, sosyalleşme gibi birçok avantaj sunuyor. Uzaktan çalışma ise çalışanlara esneklik sağlıyor, zaman ve mekân sınırlamalarını ortadan kaldırarak bireysel verimliliği artırabiliyor, kurumun daha geniş bir yetenek havuzuna erişmesine imkan tanıyor” diyen Firuzbay, şöyle devam etti:

‘DOĞRU PERFORMANS TAKİBİ’ VURGUSU

“İş süreçlerinin doğru işlemesi, verimliliğin desteklenmesi için kurumların ve insan kaynakları profesyonellerinin üzerine düşen görevler var. Bunların başında işin gerekliliklerine uygun bir çalışma modelinin tanımlanması geliyor. Bu çalışma modelinin doğru kaynaklarla desteklenebilmesi için gerekli dijitalleşme yatırımlarının yapılması, iş sonuçlarının en doğru şekilde analiz edilmesi, buna paralel verimliliğin, üretkenliğin, performansın yüksek tutulmasını sağlayacak uygulamaların yürütülmesi, iş-özel yaşam entegrasyonun doğru sağlanması, çalışanların birbirleriyle sosyalleşebilecekleri, esenliklerini ve bağlılıklarını destekleyecek çalışmalar yapılması geliyor. Ayrıca liderlerin ekipleri ile iletişimi korumasının ve iş çıktıları üzerinden performansı doğru tanımlanmış KPI’lar ile takip etmeleri önem arz ediyor.”

‘Çalışan bağlılığı’ karmaşık bir konu
Yüzde 60’ı ‘uzaktan çalışma varsa çalışırım’ diyor

Çalışanın işyerine olan bağlılığı ise insan kaynakları alanındaki uzmanlar için ‘karmaşık bir konu’. Bu noktada Mercer Global Kariyer Pazarlama Lideri Işıl Çayırlı Ketenci, “Araştırmalarımız, özellikle Z kuşağının işinden memnun olsa bile farklı sebeplerle iş değişikliği yapma eğiliminde olduğunu gösteriyor. Bu noktada, çalışanların sesini dinlemek kritik bir adım. Kariyerinde gelişim arayanlar için rotasyon programları, etki yaratmak isteyenler için sosyal sorumluluk komiteleri gibi uygulamalar, çalışan bağlılığını artırmada etkili olabilir” değerlendirmesinde bulundu.

Peryön Yönetim Kurulu Başkanı Ebru Taşcı Firuzbay da pek çok araştırmaya göre, yeteneklerin iş seçimlerinde öncelikli kriterlerinden birinin esneklik olduğunu söyleyerek Mercer’ın Global Talent Trends raporuna atıf yaptı. “Örneğin, çalışanların yüzde 60’ı bir kuruluşa ancak uzaktan veya hibrit bir çalışma ortamında çalışabiliyorlarsa katılacağını veya bu kuruluşta kalacağını söylüyor” diyen Firuzbay, “Youthall’un ‘Türkiye’de İK’nın Geleceği: 2024 İK Trendleri Araştırması’na katılanların yüzde 58.4’ü şirketlerden rekabetçi maaş ve yan haklar konusunda güvence beklerken, yüzde 57.6’sı esnek çalışma saatleri ve uzaktan çalışma imkânlarını öncelikli buluyor. Aynı araştırmaya göre, insan kaynakları profesyonellerinin yüzde 88’i hibrit çalışma modelinin verimliliği artırdığını düşünüyor” değerlendirmesinde bulundu.