Bakım emeği ve zihinsel iş yükü kadınları iş hayatından koparıyor
Güncelleme Tarihi:
Yapılan bir araştırmaya göre Türkiye’de beyaz yakalı çalışanlar arasında zihinsel iş yükünün yüzde 60’ını ve hanelerdeki bakım emeğinin yüzde 57’sini kadınlar üstleniyor. Kadınların yaklaşık yüzde 15’i evdeki iş yükü sebebiyle terfi tekliflerini reddettiğini, yüzde 31’i ise hayatlarının bir noktasında bakım emeği ve zihinsel iş yükü nedeniyle işinden ayrıldığını belirtiyor.
Türkiye’de kadınların işgücüne katılımı için önemli projeler yürütülüyor. Ancak sorunun çözümü için önce ‘neden’ sorusunu sormak gerekiyor. Fiba Grubu’nun ‘Yük Olmasın’ projesi kapsamında Özyeğin Üniversitesi işbirliğiyle yürüttüğü ‘Bakım Emeği ve Zihinsel İş Yükünün Beyaz Yakalı Çalışanlar Üzerindeki Etkisi Araştırması’ tam da bu amacı taşıyor. Toplumsal cinsiyet rollerinin günlük hayatta bakım emeği ve zihinsel iş yükünü nasıl etkilediğini ve bunun beyaz yakalı çalışanların kariyerlerine etkisini ölçmek amacıyla hayata geçirilen araştırma, ev içi bakım emeği ve zihinsel iş yükünün bireylerin iş yaşamındaki fırsatlarını sınırladığını ve iş-yaşam dengesi açısından önemli sonuçlar doğurduğunu gösteriyor.
HANEDEKİ İŞİN 3’TE 2’SİNİ ÜSTELENİYORLAR
11 şehirde 2 bin 628 beyaz yakalı çalışanla yapılan yüz yüze görüşmeler çerçevesinde şekillenen araştırmaya göre, Türkiye’de beyaz yakalı kadın çalışanlar, hanelerdeki bakım emeğinin yüzde 57’sini, zihinsel iş yükünün ise yüzde 60’ını üstleniyor. Erkeklerde ise bu oran sırasıyla yüzde 33 ve yüzde 35 seviyesinde kalıyor. Ortalamalara bakıldığında ise, hem bakım emeği algılanan skorunda hem de zihinsel iş yükü skorlarında kadınlar hanelerindeki işin 3’te 2’sini üstleniyor.
Kadınların yüzde 41’i ev işlerinde partnerlerinden destek istemediğini belirtiyor. Destek istemekten vazgeçmenin en yaygın nedenleri arasında ‘Düzenin değişeceğini düşünmüyorum’ ve ‘Tartışma/gerginlik çıkmasından çekiniyorum’ gibi gerekçeler öne çıkıyor.
KARİYERİN ÖNÜNDE CAM TAVAN ETKİSİ
Evli ve çocuklu kadınların yaklaşık yüzde 15’i, bakım emeği ve zihinsel iş yükü nedeniyle en az bir kez terfi teklifini reddettiğini belirtiyor. Bir diğer deyişle bakım emeği ve zihinsel iş yükünün adil bölüşülmemesi kadınlar için kariyer ilerlemelerinde bir cam tavan etkisi gösteriyor. Yine kadınların yüzde 31’i, hayatlarının bir noktasında bakım emeği ve zihinsel iş yükü nedeniyle işinden ayrıldığını belirtirken, bu oran erkeklerde yüzde 18 ile kadınların neredeyse yarısı kadar. Öte yandan katılımcıların yüzde 85’i, bakım emeği ve zihinsel iş yükü odaklı işyeri politikalarının tercihlerine ve motivasyonlarına olumlu katkı sunduğunu ifade ediyor.
‘Kapsayıcı politikalar geliştirilmeli’
Toplumsal cinsiyet eşitliğinin toplumsal gelişim açısından önemine dikkat çeken Fiba Grubu Yönetim Kurulu Başkanı Murat Özyeğin, “Sosyal ve ekonomik kalkınmanın temeli olarak gördüğümüz toplumsal cinsiyet eşitliği konusunda; kamu, sivil toplum kuruluşları ve özel sektör olarak bir arada ve sürekli eylemde olmalıyız. Kadınların işgücüne katılımları ve iyi mevkilere gelmeleri, Türkiye’nin geleceğine yön verecek en önemli güçlerden birini teşkil ediyor. Bunun için eğitimde, fırsatlara erişimde, işgücüne katılımda, yönetimde ve tabi ki görünmeyen bakım emeğinde de eşitlik demeliyiz. Hem bireylerin hem de kurumların, çoğunlukla kadınların üstlendiği sorumlulukların eşit paylaşımı için atabilecekleri adımlar olduğunu düşünüyorum. Bugün açıklanan bulgular, iş dünyasının da bakım emeği ve zihinsel iş yükü konusunda daha kapsayıcı politikalar geliştirmesi gerektiğini teyit ediyor” diye konuştu.
‘Çözüm farkındalıkla mümkün’
FİBA Grubu Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Ayşecan Özyeğin Oktay, adaletsizliğin çözümünün farkındalıkla mümkün olabileceğine dikkat çekerek şunları söyledi: “Bakım emeği ve zihinsel iş yükünün adaletsiz dağılımı, kadınların toplumsal ve ekonomik yaşama katılımı açısından sadece Türkiye’de değil dünyada kritik bir sorun. Toplumsal cinsiyet rolleri maalesef hâlâ hayatın içinde hem bakım emeğinin hem de zihinsel iş yükünün nasıl dağıldığını belirliyor, ortak yaşam ve ortak sorumluluğun önündeki en büyük engeli oluşturuyor. Bu sorumlulukları üstlenmek de kadınlara kalıyor. Eşitlik, bunu birlikte dert edindiğimizde, güç birliği yaparak çalıştığımızda varabileceğimiz bir hedef.”
‘Tüm kurumlarI gerçek dönüşüme davet ediyorum’
“TOPLUMSAL cinsiyet eşitliği, bugün maalesef pek çok platformda istenilen ve ihtiyaç duyulan düzeyde sağlanabilmiş değil” diyen Özyeğin Üniversitesi Rektörü Prof. Dr. Barış Tan, “İş dünyasında ciddi bir farkındalık düzeyine erişilse de konunun taraflarının atmaları gereken daha pek çok adım bulunuyor. Umudumuz, elbette toplumsal cinsiyet eşitliğine hayatın her alanında ivedilikle erişebilmekte. Bunun için sorumluluğu ve etki gücü bulunan herkesi ve tüm kurumları gerçek bir dönüşümün parçası olmaya davet ediyorum” ifadelerini kullandı.