Fenomen hocaların ‘tutturdum’ yarışı

Son yıllarda dijital platformlarda ders anlatarak ünlenen ve “fenomen” olan bazı isimler, LGS ve YKS gibi merkezi sınavlarda çıkması muhtemel sorulara yönelik tahmin videoları yayınlayarak milyonlarca izlenmeye ulaşıyor. Sınavın ardından da kazanımlara ait olan konulardan gelen soruları “tutturduk” ya da “tam isabet” diyerek paylaşıyorlar. Ancak bu içeriklerin öğrenciler üzerindeki etkisi, eğitimciler ve uzmanlar tarafından sakıncalı bulunuyor. Eğitim Uzmanı Onur Soğuk, “zaten müfredat belli soru içeriklerini tutturmak değil tutturamamak şaşırtıcı olur” derken, Prof. Dr. Tuncay Dilci de fenomen öğretmenlerin bu çabasını, ‘panik satışına yönelik bir dijital pazarlama’ olarak değerlendiriyor.

Fenomen öğretmenler tarafından özellikle son yıllarda sınav öncesi yayınlanan soru tahminleri ve sınav sonrası “soruları bildim” videoları bu yıl LGS ve YKS’nin ardından yine tepki çeken içerikler arasında yer aldı. Eğitim Uzmanı Onur Soğuk sosyal medyada yaptığı bir paylaşımda, “Youtube hocaları artık şu soru tutturdum muhabbetini bırakın komik duruma düşüyorsunuz” dedi. Diğer yandan tahmin videolarıyla ünlü bir hesabın sınavın hemen ardından yaptığı yayında iki soruyu hatalı çözmesi sosyal medyada olay oldu. ÖSYM henüz resmi cevapları paylaşmadan yayınlanan bu video linç edildi ve kısa süre içinde silindi. Bu ve benzeri paylaşımlar “Öğretmenler PR telaşına mı kapılıyor?” sorusunu da beraberinde getirdi.

MÜFREDAT AÇIK, ASIL SORUN TUTURAMAMAKTA
Uzmanlara göre fenomenlerin paylaştığı videoların çoğu, aslında zaten Millî Eğitim Bakanlığı’nın belirlediği müfredatın öne çıkan başlıklarına dayanıyor. Dolayısıyla, “Bu soru çıkacak” ya da “Bu konudan mutlaka bir şey gelir” gibi ifadeler, teknik olarak yanlış olmasa da, öğrenci psikolojisinde gerçek dışı bir beklenti yaratabiliyor. Eğitim uzmanı Onur Soğuk, bu içeriklerin amacının çoğu zaman öğretmek değil, görünürlük kazanmak olduğunu belirterek şunları söyledi:

“Mmüfredat zaten ortada. Soru tahmini öğrencilerde gereksiz ve zararlı beklenti yaratıyor. “Şu çıkacak, bu kesin gelir” gibi ifadelerle duygu sömürüsüne dayalı bir strateji izleniyor. Amaç izlenme sayılarını artırmak. Sınav bittiğinde ise “Şu kadar soru tutturdum, önceden söyledim” diyerek öne çıkmaya çalışıyorlar. Oysa bu tahminlerin tutması şaşırtıcı değil; çünkü sınavlar zaten MEB’in belirlediği müfredattan hazırlanıyor. Yani çıkması muhtemel konular üzerinden yapılan “tutturma” iddiaları yapay bir başarı gösterisi. Gerçekte, “tutturamamak” mümkün değil çünkü konular zaten belli.”

PANİK SATIŞINA DAYALI DİJİTAL PAZARLAMA
Sivas Cumhuriyet Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Programları ve Öğretim bölümü Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. Tuncay Dilci, fenomen öğretmenlerin sınav tahmini videolarını “panik satışına dayalı dijital pazarlama dili” olarak tanımladı. “Bu yılın bombası bu!”, “Soru yakaladım!” gibi ifadelerin bilgiye ulaşma heyecanını değil, stres ve bağımlılık duygusunu körüklediğini belirten Dilci şöyle devam etti:
“Bu dil, pedagojik rehberlik sunmak yerine, sınav kaygısı üzerinden ilgi çekmeye çalışan stratejik bir içerik üretim modeline dönüşmüş durumda. Özellikle ‘kesin buradan çıkar’ gibi daraltıcı tahminler, öğrencilerin analitik düşünme becerilerini köreltiyor. Bu durum uzun vadede zihinsel tembelliği ve eleştirel düşünceden uzaklaşmayı beraberinde getiriyor. Eğitim, bilgi aktarmanın yanı sıra çocuğun kendi aklını kullanabilme yeteneğini geliştirmeli.”

BOZUK SAAT BİLE GÜNDE 2 KERE DOĞRU GÖSTERİYOR
Ege Üniversitesi Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Anabilim Dalı Öğretim Üyesi Doç. Dr. Elif Ulu ise bu durumun aileler üzerindeki etkisine şöyle dikkat çekiyor:

“Fenomen öğretmenler herkese açık müfredatı sanki kendilerine aitmiş gibi sunuyor. ‘Ben demiştim’ söylemi, özellikle kaygılı velilerde yönlendirme etkisi yaratıyor. Bu da çocukların eğitimini tahmin yarışına çeviriyor. Gerçek öğrenme, anlamak ve bağlantı kurmaktır; tahmin tutturmak değil. Çocuklar ve ergenler, özellikle de sınav odaklı bir eğitim sisteminde, başarıya giden yolun “doğru kaynaktan ipucu almak” ya da “kim neyi tutturduysa oradan çalışmak” olduğu izlenimini edinebiliyorlar. Özellikle de günümüzde fenomen öğretmenler bu düşünceyi pekiştirecek şekilde davranabiliyorlar. Bu öğretmenler, takipçi kazanmak ve kanal büyütmek için, gerçekte sıradan bir durumu olağanüstüymüş gibi pazarlıyor. Bu da hem çocukların hem de velilerin güvenini istismar etmek anlamına geliyor. Unutmamak gerekir ki; bozuk bir saat biliyoruz ki günde 2 kere doğru zamanı gösterir ama bu saat bozuk değil anlamına gelmez.”

ÖĞRENCİLERi KANDIRMAKTAN VAZGEÇİN

Hakan Pişkiner -Matematik Öğretmeni, Soru Yazarı ve YouTuber: Her sınavdan sonra klasikleşen bir manzara. Çocuklar optik formu teslim eder etmez bazı yayınevleri ve YouTuber öğretmenler ‘soruları biz tutturduk’ demeye başlıyor. LGS ve TYT için bazı kazanımların her sınavda sorulduğunu söyleyebiliriz. Buradan yola çıkarak ‘tutturduk’ demek ya da sınavda çıkmış olan bir üslü sayı sorusunun karşılığında kitabında yer alan sıradan bir üslü sayı sorusunu koymak geçekten komik oluyor. O soru zaten kazanımlarda olan bir soru.

ÖĞRETMENLİK DEĞİL TAHMİN TÜCCARLIĞI
Levent Kara - Türk Dili ve Edebiyatı Öğretmeni: Şuraya dikkat et, buradan kesin soru çıkar” gibi ifadelerle yapılan yönlendirmeler, öğretmenliğin değil, tahmin tüccarlığının göstergesidir. “Bu çıkmaz, bu önemsiz” gibi yaklaşımlar ise bir tür kumardır ve eğitimin değil, manipülasyonun ürünüdür.