İşte yeni sistemin ayrıntıları
Güncelleme Tarihi:
Dövize endeksli Türk Lirası mevduatları ile ilgili yeni düzenlemenin ayrıntıları belli oldu. Yeni sisteme göre bankalarda 3, 6, 9 ve 12 aylık vadelerle hesap açılabilecek. Vade sonu geldiğinde kur değişimi faiz oranı üzerinde kalırsa oluşacak fark müşterinin hesabına TL olarak yatırılacak. Eğer kur farkı olmazsa tüketici faizden doğan hakkını alacak. Vadeden önce hesaptan para çekilmesi halinde hesap vadesiz hesaba dönüşecek, faiz hakkı ortadan kalkacak.
DOLARDAKİ artışa karşı devreye alınan ‘kur korumalı TL vadeli mevduatın’ detayları netleşmeye başladı. Bu sistemde bankada açılan hesaplarda vade sonunda faize ve hesabın vadesi boyunca kurda görülen yüzdelik artışa bakılacak. Eğer kurdaki yüzdelik artış daha yüksekse faiz dikkate alınmayacak ve kurdaki artış yüzdesi getiri olarak hesaba yansıtılacak. Bu faiz de TL olarak ödenecek. Buna göre, örneğin 10 bin lirası olan bir yatırımcı yüzde 16 faizle 3 ay sonunda 394 TL faiz geliri elde edecek. Aynı dönemde dolar kurunun da 10 liradan yüzde 20 artışla 12 liraya çıktığı varsayılırsa, dönem sonunda yüzde 20 artış dikkate alınacak. Bu durumda 2 bin lira faiz olarak hesaba yansıtılacak. 3 ay sonunda vatandaşın TL hesabı 12 bin liraya çıkmış olacak.
GERÇEK KİŞİLER
Hazine ve Maliye Bakanlığı’nın yaptığı açıklamada, sistemin ana hatları anlatıldı. Açıklamaya göre şirketler değil sadece gerçek kişiler tarafından açılmış hesaplar bu yeni sistemden yararlanabilecek. Bu hesaplara bankanın verdiği bir faiz oranı olacak. Bunun yanı sıra hesap açılış ve vade tarihlerindeki kur değişim oranı kıyaslanacak, hangisi yüksekse yüksek olan oran üzerinden hesap nemalandırılacak ve bu mevduat ürününe stopaj uygulanmayacak.
MERKEZ AÇIKLAYACAK
Kur farkı hesaplamaları için Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası her gün saat 11:00’de USD döviz alış kuru yayınlayacak. Vade sonunda kur değişiminin faiz oranı üzerinde kalması halinde oluşabilecek fark
müşteri hesabına TL olarak yansıtılacak. Hesaplar 3, 6, 9 ve 12 ay vadeler ile açılabilecek. Minimum faiz oranı TCMB Politika Faiz Oranı olarak uygulanacak. Şu anda politika faizi son kararla yüzde 14 olarak belirlenmişti.
VADEDEN ÖNCE ÇEKİLİRSE
Sisteme isteyen her banka katılabilecek. Vadeden önce hesaptan para çekilmesi durumunda hesap vadesiz hesaba dönüşecek, faiz hakkı ortadan kalkacak. Hesabın açıldığı tarihteki TCMB kuru ile hesabın kapatıldığı tarihteki TCMB kurundan düşük olan üzerinden hesap bakiyesi güncellenecek.
Hazine Bakanlığı’ndan yapılan açıklamada söz konusu ürünün Katılım Bankacılığı’nda da uygulanması konusunda çalışmalar sürdürüldüğü belirtildi.
ÖRNEKLERLE YENİ UYGULAMA
Bankaya vatandaşın 100 bin lirasını yüzde 16 faiz ve 90 gün vadeli hesaba yatırdığını varsayalım. 3 aylık getirisi 3 bin 945 lira olacak. Aynı dönemde kur getirisi 4 bin lira olduysa, 3 bin 945 lira değil 4 bin lira getiri olarak verilecek.
Başka bir şekilde anlatmak gerekirse, kişinin 100 bin lirası var. Hesabı açtığında dolar 10 liraydı. Bankanın verdiği faizle kişi 2 bin liralık faiz geliri elde etti. Vade sonunda 3 ya da 6 ayda dolar kuru 14 lira oldu diyelim. Bu durumda yüzde 40 oranı getiri olarak verilecek. Bu getiri de TL olarak yansıtılacak. Böylece vatandaşın getirisi dolar kurundaki artışın gerisinde kalmayacak. Hazine Bakanlığı’nın açıklamasında yer almadı ancak aradaki farkın da Hazine tarafından karşılanması bekleniyor.
Vatandaşın elinde 10 bin lira var. Bankaya 3, 6, 9 ve 12 ay vadeyle yatırabilecek. Bankada hesabı açtırdığında dolar kuru 10 liraydı. Vatandaş yüzde 16 faizle 3 ay vadeyle yatırdığında 394 lira gelir elde ediyor. Hesap açıldığında dolar kuru 10 lira olsun. Vade sonunda dolar kuru yüzde 20 değer kazanmış olsun. Bu durumda 2 liralık artış söz konusu olacak. Dolar artışla birlikte 12 lira olacak. 3 ay vadeyle parasını yatıran vatandaş faiziyle birlikte 10 bin 394 lira alacak. Ancak parasını dolarda tutsaydı parası 12 bin lira olacaktı.Bu durumda 2 bin TL vade sonunda vatandaşın hesabına TL olarak yatacak.