'Tamamen yok edildi' demişti... İran'dan ABD Başkanı Trump'ı çıldırtacak açıklama
Güncelleme Tarihi:
ABD Başkanı Donald Trump, sabaha karşı B-2 savaş uçaklarıyla düzenlenen saldırıların ardından yaptığı açıklamada İran'ın Fordo, Natanz ve İsfahan'daki nükleer tesislerinin tamamen yok edildiğini öne sürdü. Ancak İranlı yetkililerin ifadeleri, tam tersi bir duruma işaret etti. Yetkililer özellikle yerin metrelerce altında bulunan Fordo tesisine yönelik etkisinin oldukça çok sınırlı olduğunun altını çizdi. İran'dan gelen açıklamalarda Fordo Nükleer Tesisi'nin günler önce boşaltıldığı vurgulanırken 19 Haziran'da tesisin girişinde yaşanan kamyon ve araç hareketliliği uydu görüntülerine de yansıdı.
İran parlamentosunda Fordo yakınlarında bulunan Kum şehrini temsil eden Milletvekili Menan Reisi, saldırının "oldukça yüzeysel" olduğunu ve tesiste ciddi bir hasara yol açmadığını söyledi.
CNN International'ın Fars Haber Ajansı'ndan aktardığına göre, Reisi, "Kesin bilgilere dayanarak, ABD'nin yalancı başkanının iddialarının aksine, Fordo Nükleer Tesisi'nde ciddi bir hasar olmadığını ifade edebilirim. Etkilenen noktaların birçoğu yerin üstündeki alanlar ve tamamen tamir edilebilir durumdalar" dedi.
Fordo Nükleer Tesisi'nin günler önce boşaltıldığını vurgulayan Reisi, "Kamu güvenliği için tehdit oluşturabilecek tüm unsurların önceden buradan çıkarılmış olduğunu ve hiçbir şekilde nükleer radyasyon tespit edilmediğini son derece güvenli bir biçimde söyleyebilirim" diye konuştu.
Fordo'daki hareketlilik Maxar Technologies'e ait bu uydu görüntülerine yansıdı.
Fordo'da son günlerde uydu görüntülerine yansıyan hareketlilik de Reisi'nin sözlerini doğruluyor. The Washington Post, saldırıdan iki gün önce 16 kargo kamyonunun tesisin girişinde toplandığını, 19 Haziran günü Fordo'da "sıra dışı bir kamyon ve araç hareketliliği" olduğunu aktardı.
Reisi, Fordo'da can kaybı yaşanmadığını da sözlerine ekledi.
HAYBERŞIKEN FÜZELERİ İLK KEZ KULLANILDI
İran'daki nükleer tesislerin vurulmasının ardından, İran'ın İsrail'e yönelik füze saldırıları da devam etti. İran devlet televizyonunun haberine göre, sabah saatlerinde ülkenin en büyük havaalanı olan Tel Aviv'deki Ben Gurion Uluslararası Havalimanı başta olmak üzere birçok hedef vuruldu. İran'ın hedef aldığı noktalar arasında çeşitli destek üsleri, komuta ve kontrol merkezleri ise bir biyolojik araştırma merkezi yer aldı.
İran Devrim Muhafızları, saldırının uzun menzilli Hayberşıken (Farsça Hayber'i delen) füzeleri kullanılarak yapıldığını duyurdu. İran'ın Mehr Haber Ajansı füzelerin ateşlenme anının görüntülerini yayınladı. Hürremşehr-4 olarak da bilinen bu füzeler, savaşta bugüne kadar kullanılmamıştı.
İsrail acil yardım servisi Kızıl Davud Yıldızı'nın verdiği bilgiye göre, saldırılarda 16 kişi yaralandı. Yaralananların çeşitli hastanelerde tedavi altına alındığı bildirildi.
İRAN "KÜSTAHÇA APTALLIĞA" NASIL YANIT VERECEK?
Fars Haber Ajansı'nın bölgedeki muhabiri, sabah saatlerinde civardaki hava savunma sistemlerinin harekete geçtiğini, bir noktada yangın çıktığını ve patlamalar duyulduğunu ancak alevlerin fazla yükselmediğini ve birkaç dakika içinde söndürüldüğünü aktardı.
Press TV sunucuları da Fordo'ya yönelik saldırıların sadece tesisin giriş ve çıkış tünellerine hasar verdiğini söyledi. Ancak detay ya da kanıt sunmadı.
Reisi, ABD'nin İran'ın nükleer tesislerine yönelik saldırılarını "ABD'nin bu savaşa doğrudan dahil olması" olarak yorumladıklarını, Tahran'ın bu "küstahça aptallığa" nasıl yanıt vereceğine karar vereceklerini söyledi.
İran televizyonunda konuşan bir yorumcu da "Şu an bölgedeki her bir Amerikan vatandaşı ya da askeri personeli bir hedeftir" ifadelerini kullandı. Bu durumda akıllara şu soru geliyor: İran'ın ABD'ye vereceği yanıt ne olabilir?
Benzer bir açıklama da İran Dışişleri Bakanı Abbas Arakçi'den geldi. Sosyal medya platformu X üzerinden bir açıklama yapan Arakçi, ABD'nin "rezil" saldırılarının "kalıcı sonuçları" olacağını dile getirdi. Arakçi, "Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi'nin daimi üyesi olan Amerika Birleşik Devletleri, İran'ın barışçıl nükleer tesislerine saldırarak BM tüzüğünü, uluslararası hukuku ve Nükleer Silahların Yayılmasının Önlenmesi Antlaşması'nı ciddi şekilde ihlal etti. BM'nin her bir üyesi bu son derece tehlikeli, kanunsuz ve suç teşkil eden davranıştan dolayı alarma geçmelidir. BM tüzüğü ve meşru bir şekilde kendini savunmaya izin veren hükümleri uyarınca İran, egemenliğini, çıkarlarını ve halkını savunmak için tüm seçenekleri saklı tutmaktadır" ifadelerini kullandı.
İRAN'IN İLK HEDEFİ ASKERİ ÜSLER
Aslına bakılırsa İranlı yetkililer günlerdir, ABD'nin savaşa dahil olması durumunda, yanıtın gecikmeyeceğini dile getiriyordu. Örneğin İran Savunma Bakanı Aziz Nasırzade, 11 Haziran günü yaptığı açıklamada, "Tüm ABD üsleri menzilimizde ve hepsini cesurca hedef alırız" demişti.
Gerçekten de Orta Doğu'da on binlerce ABD askeri görev yapıyor.
Bağdat'ın 240 kilometre batısındaki El Esad Hava Üssü, Irak ve ABD hava kuvvetleri tarafından ortak kullanılıyor ve binlerce ABD askerine ev sahipliği yapıyor. Hatta ülke dışındaki en büyük ABD askeri varlığı burada.
DAHA ÖNCE DE VURULMUŞTU
Söz konusu üs geçmişte defalarca İran'ın hedefi oldu. ABD'nin Ocak 2020'de General Kasım Süleymani'yi öldürmesinin ardından Tahran Irak'taki ABD üslerine 16 füze ateşlemişti. Bunların 11'i El Esad'a düşmüş ve çok sayıda ABD askeri yaralanmıştı. İran aynı saldırıda Erbil'deki ABD askeri üssünü de hedef almıştı.
Washington, bu ay başlarında ABD'nin Suriye'deki sekiz askeri üssünden yedisinin kapatılacağını, sadece ülkenin güneyinde Irak ve Ürdün sınırı yakınlarında bulunan Tenf Üssü'nün açık kalacağını duyurdu. Ancak bu planın zamanlaması netleşmiş değil.
Ocak 2024'te Tenf'in güneyinde bulunan bir ABD karakolu olan 22'nci Kule'ye yönelik saldırılarda 3 ABD askeri ölmüş onlarcası yaralanmıştı. Bu saldırı 2021'de Kabil'in düşüşünden bu yana ABD ordusunun hedef alındığı en büyük olay kabul edilmişti.
ABD'nin Basra Körfezi'nde de birçok askeri varlığı bulunuyor. Bahreyn'deki Donanma Destek Üssü 5'inci Filo'ya ve 8.300 Amerikan askerine ev sahipliği yapıyor. Katar'da bulunan El Udeyid Üssü de Orta Doğu'daki en büyük ABD üssü. Doha'nın güney batısında bulunan El Udeyid, ABD Merkez Komutanlığı'nın ileri komuta karakolu ve 10.000'den fazla asker barındırıyor.
Geçtiğimiz günlerde The New York Times'a konuşan ABD'li yetkililer ABD'nin İsrail'in operasyonuna dahil olup, İran'ın en önemli nükleer tesislerinden biri olan Fordo'yu vurması halinde, İran destekli Husilerin Kızıldeniz'deki gemileri vurmaya yeniden başlayacağına kesin gözüyle baktıklarını söylemişti. Yetkililer, Irak ve Suriye'deki İran yanlısı grupların da bu ülkelerdeki ABD üslerine saldırılar düzenleyebileceğini etmişti.
ABD ELÇİLİK PERSONELİNİ TAHLİYE ETMİŞTİ
Basra Körfezi'ndeki ABD varlığı bunlarla sınırlı değil. Kuveyt'te Buehring Kampı ile Ali el Salim Hava Üssü, Birleşik Arap Emirlikleri'nde ise Hava Kuvvetleri'nin 380'inci Keşif Kolu'na ev sahipliği yapan El Dafra Hava Üssü yer alıyor.
The Washington Post'a konuşan ve adının açıklanmasını istemeyen Avrupalı bir yetkili, Tahran'ın hafta içinde Katarlıları bir ABD saldırısı halinde Körfez'deki Amerikan üslerinin meşru hedef haline geleceği konusunda uyardığını belirtti.
Bölgedeki ABD büyükelçilikleri ve diplomatik temsilcilikleri de olası hedefler arasında. ABD önceki hafta Irak ve İsrail'deki misyonlarında görev yapan personelin bir kısmını aileleriyle birlikte tahliye etmişti.
İRAN ABD'Yİ VURABİLİR Mİ?
Tahran'ın elinde çok sayıda balistik ve güdümlü füze olduğu biliniyor. Ancak Stratejik ve Uluslararası Araştırmalar Merkezi'nin füze savunma projesinin raporuna göre, İran'ın geliştirmekte olduğu füzelerin menzili bile ABD'yi vurabilecek kadar uzun değil. Bu nedenle misilleme saldırılarının Orta Doğu'daki Amerikan varlıklarını hedef alması daha olası.
HÜRMÜZ BOĞAZI KAPANIR MI?
ABD'nin İran'ın nükleer tesislerini vurmasıyla, tanker sahipleri ve petrol piyasasının gözü Hürmüz Boğazı'na döndü. Kuzeyde İran'ın güneyde ise Umman'ın paylaştığı boğaz, küresel petrol ticaretinin yaklaşık dörtte birinin gerçekleştiği çok stratejik bir nokta. İran, Suudi Arabistan ve Kuveyt'ten yüklenen tankerlerle her gün milyonlarca varil petrolün ticareti Hürmüz Boğazı üzerinden gerçekleşiyor.
İsveç merkezli tanker operatörü Stena Bulk'ın CEO'su Erik Hanell The Wall Street Journal'a yaptığı açıklamada, "Bölgede üç tankerimiz var ancak henüz bir tehditle karşılaşmadık. Daha ziyade bombalamalar nedeniyle navigasyon sistemlerimizde sorunlar yaşanıyor" dedi. Hanell, İran Devrim Muhafızları'nın tankerlerdeki mürettebata ne kadar petrol taşıdıkları, kaynağı ve destinasyonu gibi sorular sorduğunu belirtti.
Devrim Muhafızları komandoları daha önce İngiltere'nin Cebelitarık'ta bir İran tankerini durdurmasına yanıt olarak Stena Bulk'ın bir tankerine baskın düzenlemiş ve üç ay salmamıştı.
Hürmüz Boğazı'ndaki trafiğin herhangi bir şekilde aksaması küresel petrol fiyatlarında hızlı bir artışla sonuçlanabilir.
Türkiye’nin jeostratejik konumu perçinlenecek