Rusya ile İran’dan 20 yıllık anlaşma: Müttefikliği genişlettiler
Güncelleme Tarihi:
Rusya ile İran mevcut işbirliğini genişletme kararı aldı. Ancak beklendiğinin aksine iki ülke NATO’nun 5’nci maddesi gibi bir saldırı durumunda diğerinin yardımına koşma kararı almadı.
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile İran Cumhurbaşkanı Mesud Pezeşkiyan tarafından önceki gün Moskova’da imzalan 20 yıllık “Kapsamlı Stratejik Ortaklık Anlaşması” iki ülkeyi batıya karşı ekonomik ve siyasi ortak olmalarını sağlarken, askeri açıdan müttefik yapamadı. Üstelik İran ısrarla ülkelerin egemenlik ve toprak bütünlüğüne vurgu yaparak Rusya’nın Ukrayna’da işgal ettiği Kırım Yarımadası ile 4 bölgeyi Rusya toprağı olarak tanımayı da kabul etmedi.
KREMLİN’DE SEREMONİ
Kremlin Sarayı’nda düzenlenen imza seremonisinde Putin ile Pezeşkiyan yeni dünya düzeni vurgusunu yapmayı ihmal etmedi. 47 maddelik yeni ortaklık anlaşmasının iki ülke çıkarlarını dünya arenasında korumayı amaçladığı dile getirilerek, yeni dünya düzenini BM, BRICS, küresel güney ve bölgesel işbirliği çerçevesinde ortaklaşa savunulacağı vurgulandı.
5’İNCİ MADDE YOK
Rusya ile İran ortaklık anlaşmasında NATO üyelerinin birinin saldırıya uğraması halinde diğerlerinin yardıma gelmesini öngören 5’inci maddesi gibi bir maddenin yer alacağı konuşuluyordu. Heyetlerden sızan bilgilere askeri ittifak ilanına İran tarafı yanaşmadı. Anlaşmaya göre iki ülke arasında genel askeri işbirliği devam edecek. Bilindiği üzere Ukrayna savaşının başlamasıyla İran “Şahid” insansız hava araçlarının Rusya’da “Geran-2” adı altında üretimine izin vermişti. İran’ın ayrıca Rusya’ya gizlice “Fetih-360” 150 km menzilli füzeler verdiği iddia edilmişti.
ANLAŞMADA HAZAR VURGUSU
- Rusya ile İran anlaşması geniş ekonomik işbirliğini öngörüyor. Ekonomik işbirliğinin bir numaralı hareket alanı Hazar Denizi, Güney Kafkaslar bölgesi ve genel enerji kaynaklarını kapsıyor.
- 2018’de Hazar denizinin 5 kıyıdaş ülke Rusya, İran, Kazakistan, Azerbaycan ve Türkmenistan arasında paylaşılması anlaşması yapıldığında Hazar’da çıkartılmayı bekleyen yaklaşık 18 milyar ton petrolle 4 milyar ton doğalgaz bulunduğu tespit edilmişti.
- Hazar’ın paylaşımı anlaşmasıyla Azerbaycan ile Türkmenistan doğrudan aralarında boru hattı çekebilir duruma gelmişti. Rusya ile İran arasında yapılan yeni anlaşmadan tarafların olası boru hattına itirazın süreceği anlaşılıyor.