Trump son darbeyi vurdu: Felç edici bir etkisi olacak! AB'den flaş hamle: Harekete geçmeye hazırız
Güncelleme Tarihi:
ABD Başkanı Trump'ın Ukrayna'ya yönelik askeri yardımları durdurma kararı dünya gündemine bomba gibi düştü. Batı medyasında yer alan analizlerde söz konusu kararın Ukrayna için 'felç edici' bir etkisi olacağı ileri sürüldü. Avrupa'nın Zelenski'nin yanında durduğunu ancak Ukrayna'yı desteklemek için yeterli güce sahip olmadığını belirten uzamanlar Ukrayna'nın ABD olmadan sadece birkaç ay dayanabileceğini belirtiyor. Avrupa Komisyonu Başkanı Ursula Von der Leyen ise Washington'ın Ukrayna'ya yardımları askıya almasının ardından Ukrayna'ya "acil" askeri destek sağlamak ve Avrupa'nın savunma harcamalarını artırmak için bir plan sundu.
ABD Başkanı Donald Trump, Fransız dergisi Le Point'in "Moskova'nın adamı" başlıklı kapağına cevap verdi. Trump, Le Point'in kendisini Rus ajanı olduğunu iddia etmesine karşılık basın açıklaması yaptığı sırada kendi yönetimi altında Rusya'nın “kederden başka bir şey elde etmediğini” söyledi.
Rusya'ya yaklaşımını önceki ABD başkanlarının yaklaşımıyla karşılaştırılan Trump, "Bence tango yapmak için iki kişi gerekir. Rusya ile bir anlaşma yapmanız gerekecek ve Ukrayna ile bir anlaşma yapmanız gerekecek" şeklinde konuştu.
Kendisini önceki ABD Başkanları ile kıyaslayan Trump, "Başkan Bush döneminde Gürcistan'ı aldılar. Başkan Obama döneminde denizaltılarını koyabilecekleri kara parçasını ve burada bulunan deniz üssünü aldılar. Başkan Biden döneminde her şeyi almaya çalıştılar. Benim dönemimde hiçbir şey alamadılar. Ben Beyaz Saray'a girmeseydim, her şeyi alacaklardı." dedi.
Polonya Başbakanı Donald Tusk kabine toplantısının açılışında yaptığı konuşmada Avrupa'nın karşı karşıya olduğu "eşi benzeri görülmemiş" riskler konusunda uyardı ve ABD'nin Ukrayna'ya askeri yardımı kesme kararı ile ilgili "Bu, Avrupa'yı, Ukrayna'yı ve Polonya'yı şimdi yüzleşmemiz gereken, çok daha zor bir duruma sokuyor" dedi.
Danimarka Savunma Bakanı Troels Lund Poulsen ise ABD'nin Ukrayna'ya askeri yardımı askıya alma kararına tepki gösterdi. "Ukraynalıların Amerikalılara tamamen bağımlı olduğu bazı şeyler var. Bunlar arasında Amerikan yapımı Patriot hava savunma sisteminde kullanılan füzeleri de var. Bu karar Avrupa'yı Ukrayna'ya yardım etmek için artık daha fazla şey yapmamız gereken bir duruma sokacak." dedi.
Çek Cumhuriyeti Başbakanı Petr Fiala, Donald Trump'ın Ukrayna'ya askeri yardımı askıya alma kararına tepki olarak Avrupa politikasında "köklü bir değişim" çağrısında bulundu. Fiala Sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada şu ifadeleri kullandı;
"Ekonomik ve askeri yeteneklerimizi güçlendirmeli ve kendi güvenliğimiz için tam sorumluluk almalıyız. Bu da savunmaya daha fazla yatırım yapılmasını gerektirir. Hepimizi tehdit eden Rusya'nın saldırgan politikasının başarılı olmasına izin veremeyiz. Şimdi Avrupa'nın kararlı bir şekilde sözlerden eyleme geçme zamanı."
Ukrayna Başbakanı Denys Shmygal, Washington'un askeri desteği durdurma kararının ardından düzenlediği basın toplantısında Ukrayna'nın ABD ile birlikte çalışmaya "kesinlikle kararlı" olduğunu söyledi.
"ABD önemli bir ortaktır ve bunu korumamız gerekiyor." diyen Başbakan Ukrayna'nın ABD ile maden anlaşmasını imzalamaya hazır olduğunu vurguladı ve ABD'nin yardımları durdurmasına rağmen Ukrayna'nın Rus işgaline karşı koymak için gereken her şeyi yapacağını söyledi.
Kiev, ABD'nin askeri yardımları durdurmasının ardından silah yardımı konusunda Avrupa ile görüştüğünü açıkladı
ABD Başkanı Donald Trump, geçtiğimiz cuma günü Beyaz Saray'da yaşadığı tartışma sonrası Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenski'ye Rusya ile müzakerelere başlaması yönünde baskı yapmak amacıyla Ukrayna'ya askeri yardımı durdurma kararı aldı. Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, ABD’nin bu adımına yönelik açıklamasında, ABD’nin askeri yardımı durdurma kararının "barışa en iyi katkı" olacağını ancak Trump’ın bu adımının detaylarını netleştirmesi gerektiğini söyledi. ABD’nin kararına ilişkin yorumlarında dikkatli ifadeler kullanan Peskov, karara ilişkin detayların bilinmesi gerektiğini vurgulayarak, "Bu adım, eğer bu doğruysa, Kiev’i barış süreci için gerçekten cesaretlendirebilir. Şuana kadar bu savaşın asıl destekçisinin ABD olduğu oldukça açıktır. Eğer ABD, silah tedarikçisi olmaktan vazgeçer ya da bu tedariki askıya alırsa bu barışa yapılacak en iyi katkı olacaktır" dedi.
Rusya tarafının, Trump’ın Ukrayna’da barış isteğini memnuniyetle karşıladığını kaydeden Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, "Ukrayna’ya barış getirme arzusuna yönelik açıklamalarını duyuyoruz ve bu memnuniyet verici.Bu doğrultuda önerilen eylemler hakkında bazı şeyler görüyor ve bazı bilgiler alıyoruz. Bu da memnuniyet verici. Ancak durumun gerçekte nasıl geliştiğini görmeye devam edeceğiz" dedi.
Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Başkanı Ursula von der Leyen, Avrupa'nın güvenliği konusunda daha fazla sorumluluk üstlenmesi gerektiğini belirterek, hazırladıkları Avrupa'nın yeniden silahlanması planı ile yaklaşık 800 milyar avroluk savunma harcamasının harekete geçirilebileceğini söyledi.
Von der Leyen, Brüksel'de düzenlediği basın toplantısında, AB'nin yeni savunma paketini ve yeniden silahlanma planını tanıttı.Çok önemli ve tehlikeli zamanlardan geçildiğinin altını çizen von der Leyen, hazırlıklı olunmaması durumunda yıkıcı sonuçlarla karşılaşılabileceğini ifade etti.Von der Leyen, Avrupa'nın güvenliğinin gerçek anlamda tehdit altında olduğunu ve Avrupa'nın kendi güvenliği için daha fazla sorumluluk üstlenmesi gerektiğini vurguladı.Avrupa'nın kararlı biçimde ve hızla harekete geçmesinin önemine işaret eden von der Leyen, "Yeniden silahlanma çağında olduğumuz açık. Avrupa savunma harcamalarını büyük ölçüde artırmaya hazır." dedi.
Avrupa'nın, kısa vadede acil ihtiyaçları gözetmesi, Ukrayna'ya desteği sürdürmesi ve uzun vadede güvenliği konusunda daha fazla sorumluluk alması gerektiğine dikkati çeken von der Leyen, bu nedenle perşembe günü yapılacak AB Zirvesi öncesi liderlere bir mektup gönderdiğini anlattı. Von der Leyen, mektubunda liderlere Avrupa'yı yeniden silahlandırma planını özetlediğine işaret ederek, "Avrupa'yı yeniden silahlandırma planı, üye ülkelerin savunma harcamalarını hem acilen hem de uzun vadede hızla ve önemli ölçüde artırmalarına yardımcı olmak için elimizdeki bütün mali araçları nasıl kullanacağımıza odaklanan bir dizi öneri içeriyor." diye konuştu.
"Avrupa'yı yeniden silahlandırma planının ilk kısmı, ulusal düzeyde savunma için kamu fonlarının kullanımını serbest bırakmak." diyen von der Leyen, ülkelerin mali durumlarının el vermesi halinde güvenliklerine daha fazla yatırım yapmaya hazır olduklarını anlattı.
AB mali kurallarındaki cayma maddesinin etkinleştirilmesini teklif edeceklerine dikkati çeken von der Leyen, bununla üye ülkelerin savunma harcamalarındaki artışın mali kuralları ihlal sayılmayacağını, böylece ülkelerin savunma harcamalarını rahat biçimde artırabileceklerini kaydetti. Von der Leyen, "AB üyesi ülkeler savunma harcamalarını ortalama olarak GSYH'larının yüzde 1,5'i oranında artırırsa, bu dört yıllık bir süre içinde yaklaşık 650 milyar avroluk bir mali alan yaratabilir." değerlendirmesinde bulundu. 
"İkinci teklif, üye ülkelere savunma yatırımı için 150 milyar avroluk kredi sağlayacak yeni bir araç olacak." diyen von der Leyen, bunun ortak savunma harcaması yapmakla ilgili olacağını, hava ve füze savunması, topçu sistemleri, füze, mühimmat, dron ve dron karşıtı sistemler gibi çeşitli kapasitelerin Avrupa genelinde artırılmasını içereceğini ifade etti.Von der Leyen, bunun üye ülkelerin taleplerini bir araya getirmelerine ve birlikte satın almalarına ve Ukrayna'ya acil askeri ekipman sağlamalarına yardımcı olacağını söyledi.
Planın üçüncü noktasının AB bütçesinin gücünü kullanmak olduğuna işaret eden von der Leyen, bu alanda savunma yatırımlarına fonları yönlendirmek için hızla adımlar atılabileceğini belirtti.Von der Leyen, üye ülkelere savunma harcamalarını artırmak için uyum politikası programlarını kullanmak isteyip istemedikleri tercihini içeren seçenekler sunacağını anlattı.
Savunmaya katkı için AB içinde tasarruf ve yatırım birliği çalışmalarını hızlandırmayı ve Avrupa Yatırım Bankası (AYB) aracılığıyla daha fazla özel sermayeyi harekete geçirmeyi de hedefleyeceklerini ifade eden von der Leyen, "Avrupa sorumluluklarını üstlenmeye hazır. Avrupa'nın yeniden silahlanması planı yaklaşık 800 milyar avroluk savunma harcamasını harekete geçirebilir." dedi.
İngiltere Başbakan Yardımcısı Keir Starmer, ABD Başkanı Donald Trump'ın Kiev'e askeri yardımı askıya almasının ardından Ukrayna'ya destek mesajı verdi. İngiltere'nin barışın sağlanmasına odaklandığını belirten Starmer "Son gelişmeler bunu rayından çıkaramayacak" dedi.
Fransa, ABD'nin askeri yardımlarına ara verilmesinin Ukrayna'ya barışı daha da uzaklaştırdığını açıklarken Macaristan hükümeti karara destek verdi. Orban hükümetinin sözcüsü konuya ilişkin açıklamasında , "Macaristan hükümeti ABD başkanı ile aynı görüşte. Silah sevkiyatına ve savaşa devam etmek yerine, mümkün olan en kısa sürede ateşkes ve barış görüşmelerine ihtiyaç var." ifadelerini kullandı.
ABD Dışişleri Bakanlığı'na göre, Washington Rusya'nın Şubat 2022'deki işgalinden bu yana ülkeye yaklaşık 65,9 milyar dolarlık askeri yardım gönderdi.ABD'nin sağladığı imkanlar Ukrayna'nın cephede elini güçlendiren türden.AB'nin, başta hava savunma sistemleri olmak üzere, ABD tarafından sağlanan desteğin tamamını sağlayabilmesinin mümkün olmadığı yorumları yapılıyor.AB desteğini artırsa bile ABD'nin desteğinin kesilmesi halinde orta ve uzun vadede Ukrayna'nın savaşı sürdürebilmesine ihtimal verilmiyor.Ukrayna'nın, Amerikan desteği olmaksızın mevcut savaş gücünü birkaç ay koruyabileceği değerlendirmeleri yapılıyor.
ABD Başkan Yardımcısı JD Vance, Ukrayna'nın güvenliğini garanti altına almanın yolunun, Ukrayna'da ülkesine ekonomik avantajlar sağlanmasından geçtiğini belirtti.Vance, Fox News televizyon kanalında, sunucu Sean Hannity'nin programında değerlendirmelerde bulundu.Başkan Yardımcısı Vance, "(Ukrayna) Eğer gerçekten güvenliğinizin garanti altına alınmasını istiyorsanız, Ukrayna'nın geleceği için en iyi güvenlik garantisi, ABD'lilere ekonomik avantajlar sağlamaktır." diye konuştu.Vance, "Bu, 30 ya da 40 yıldır savaş görmemiş sıradan bir ülkenin 20 bin askerinden çok daha iyi bir güvenlik garantisidir." değerlendirmesini yaptı."Buradaki asıl planınız nedir?" diye soran Vance, Rusya-Ukrayna Savaşı için "Sonsuza kadar finansman sağlayamazsınız." ifadesini kullandı.
CNN'e göre ABD başkanı Ukrayna konusunda ne kadar ileriye gidebileceğinin sınırlarını test ediyor. Peki bu durum Kiev'i nasıl etkileyecek?
CNN'e göre askeri yardımları durdurma kararı, çatışmalarda gerçek sonuçlar doğurabilecek ve Putin'in elini güçlendirebilecek bir adım. Stratejik ve Uluslararası Araştırmalar Merkezi'nden Mark Cancian yayın organına yaptığı açıklamada "Kararın etkisi felç edici derecede büyük olacak" dedi.
Avrupa ülkelerinden gelen yardımların Kiev'in şimdilik ayakta kalmasına yardımcı olacağını ancak gerçek etkinin iki ila dört ay içinde hissedileceğini belirten Cancian “Cephe hatları zorlanmaya devam edecek ve sonunda kırılacak. Ukrayna barış anlaşmasını kabul etmek zorunda kalacak, bu da Zelenski için son derece küçük düşürücü olacak” ifadelerini kullandı.Albay Cedric Leighton ise Trump'ın askeri yardımlara ara vermesinin Ukrayna'yı yıllarca etkileyebileceğini öne sürdü.
New York Times gazetesine göre, Trump'ın Ukrayna’ya yapılan tüm askeri yardımları durdurma kararı Beyaz Saray'da Trump ve üst düzey ulusal güvenlik yardımcıları arasında yapılan bir dizi toplantı sonucunda ortaya çıktı.
Söz konusu karar Amerika Birleşik Devletleri'ni büyük NATO müttefikleriyle doğrudan karşı karşıya getiriyor. Fransa, İngiltere ve Almanya'nın başını çektiği Avrupa ülkelerinin çoğu, son günlerde Ukrayna'ya yardımlarını artırma sözü verdi. Avrupa Trump yönetimiyle olan anlaşmazlıkta Zelenski'nin yanında yer alsa da kısa vadede farkı telafi edecek stoklara sahip değiller.
Ukrayna ve güvenlik konusunda ABD'nin desteğini kaybetme riskiyle karşı karşıya kalan Avrupa ülkeleri günlerdir çıkış yolu arıyordu ancak Trump'tan gelen son hamle ile transatlantik ilişkilerin onarılamaz noktaya doğru gidebileceği endişesi arttı. NATO'nun geleceği konusunda da endişeler belirmeye başladı.
Axios'a göre Trump'ın kararı Ukrayna'nın Rusya'ya karşı kendini savunma kabiliyetine ciddi zarar verecek. Üstelik Kiev sadece silah ve mühimmat konusunda değil, başka konularda da ABD'ye güveniyor. Ukrayna Ordusu, saldırılarda ABD istihbaratına güvenirken, Elon Musk'ın SpaceX şirketinin Starlink uydu internet sistemine de bel bağlamış durumda. Ülke genelinde yaklaşık 42.000 Starlink terminali faaliyette.
ABD Başkanı Donald Trump'ın, cuma günü Oval Ofis'te Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski ile yaşadığı tartışmanın ardından ABD'nin bu ülkeye yaptığı askeri yardımları geçici olarak askıya aldığı bildirildi. Karar büyün dünyada bir şok etkisi yaratırken Ukrayna'dan dikkat çeken bir açıklama geldi.
