Güncelleme Tarihi:
Rusya Ukrayna savaşının 7'nci günü yaşanırken sıcak çatışma hali her geçen gün artarak sürüyor. Ayrıca Ukrayna'ya uluslararası destekte de gelişmeler yaşanıyor. Kiev'deki sığınağından dünyaya seslenen Ukrayna Lideri Zelenski, ateşkes görüşmelerinin ciddiye alınabilmesi için saldırıların durdurulması gerektiğini bir kez daha dile getirdi. Öte yandan savaşa dâhil olmasından korkulan Belarus da sınırdaki birliklerinin sayısını iki katına çıkarma kararı aldı.
Peki savaşın bir haftasını haritalar üzerinden değerlendirecek olursak şu ana kadar neler yaşandı?
Aylardır Ukrayna sınırındaki topraklarında askeri yığınak yapan Rusya, 24 Şubat sabahı itibarıyla üç farklı yönden Ukrayna'ya askeri saldırı başlattı. Rus askerleri kuzeyden Kiev yönünde doğudan ise Donetsk, Luhansk ve Harkov'a doğru ilerledi. Güneyde de Kırım'dan yukarı doğru ilerleyerek iki şehri işgal etti.
Aşağıdaki haritada Rusya'nın savaş başlamadan önceki bir hafta boyunca Ukrayna çevresinde attığı adımları görüyorsunuz. Ruslar, ülkenin kuzeyi ve doğusunda askeri birlikleriyle konuşlanırken, Ukrayna’nın denizle olan bağlantısını kesmek için de Kırım ve çevresinde gücünü artırdığı görülüyor.
İki ülke arasındaki durumu sıcak çatışmaya götüren olayda ilk adım ise Rusya Devlet Başkanı Putin’den geldi. Putin, Donbas bölgesinde Donetsk ve Luhansk'daki Rusya destekli isyancıların kontrolündeki kısımların "Bağımsız ülkeler olarak tanınma" talebini kabul ettiklerini açıklamasıyla ipler bir anda gerildi.
23 Şubat gecesi Putin, Ukrayna'nın Donbas bölgesinde "Özel bir askeri operasyona" başladığını duyurdu. İlk olarak Ukrayna’ya kuzeybatıdan giren Rus askeri birlikleri önce eski Çernobil Nükleer Santrali’ni ele geçirdi.
Konuya ilişkin sosyal medya hesabından açıklama yapan Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelenskiy, "Rus işgalci güçleri Çernobil Nükleer Enerji Santrali'ni ele geçirmeye çalışıyor. Askerlerimiz 86 yılındaki trajedinin yeniden yaşanmaması için can veriyor. Bu tüm Avrupa için savaş ilanıdır" ifadelerini kullandı.
Bu açıklama sonrası daha da sert bir şekilde ilerleyen Rusya, bölgede hâkimiyeti ele aldı. Ukrayna yönetimi de Çernobil Nükleer Santrali'nin kontrolünü kaybettiğini açıkladı. Daha sonrasında da Rus askerleri Kiev'e doğru ilerlemeye başladı ve günün sonunda başkente yaklaştı.
Ardından da Harkiv, Kramatorsk, Mariupol, Mykolaiv, Odessa ve Donbas'ta patlamalar olduğu bildirildi. Hatta Ukraynalı yetkililer, Rusya'nın Mariupol'a asker indirdiğini ve Kiev, Harkiv ve Dnipro'daki havalimanlarına, askeri karargâhlara ve askeri depolara seyir füzeleri ve balistik füzeler fırlattığını açıkladı.
Rusları en çok şaşırtan ise Kiev’de karşılaştığı direniş oldu. Özellikle Ukrayna'ya kuzeydoğudan giren Rus güçler, Kiev yolu üzerinde bulunan Çernihiv kentinde yoğun direnişle karşılaştı ve kayıplar verdi. İkinci gün ise Rus birlikleri bu sefer Dinyeper Nehri boyunca şehri kuşatmaya çalıştı.
Savaş Araştırmaları Enstitüsü'ne göre nehrin batısında, Ukrayna birlikleri 25 Şubat’ta çekildi ve Hostomel Havaalanı Rus birlikleri tarafından ele geçirildi. Ancak Ukrayna birlikleri, havaalanının pistini tahrip ederek kullanılamaz hale getirdi.
25-27 Şubat arasında ise Rusya, Kiev'i füze saldırılarıyla bombaladı ve birlikler kuzeybatıdan şehre girmeye başladı. Kuzeydoğudan gelen kuvvetler de Dinyeper Nehri'nin doğu kıyısı boyunca ilerleyerek başkente yaklaştı. 28 Şubat’ta çekilen bir uydu görüntüsüne göre Rusların ilerleyişini durdurmak için Ukrayna Ordusu, bölgedeki birkaç köprüyü yıktı. Kiev’de gösterilen direniş, Rusları biraz olsun şaşırtsa da geri çekilmek için yeterli olmadı.
Aşağıdaki haritada da göreceğiniz gibi Rus kuvvetleri Kiev’in doğusunda Ukraynalı askerler ve orduya yardım eden gönüllüler tarafından durduruldu. Rus kara birlikleri buna cevap olarak Dinyeper Nehri’nin batı kıyısından Kiev’e girmeye çalıştı. Direnişle karşılaşsalar da başarılı oldular. Bu bölgede çatışmalar devam ediyor.
Kiev’de hiç hesap etmedikleri şekilde direnişle karşılaşan Ruslar için Savaş Araştırmaları Enstitüsü'nün önde gelen Rusya analistlerinden biri olan Mason Clark’ın Insider'a yaptığı açıklama çok dikkat çekici. Clark, "Rusya Ukrayna’yı hafife aldı. Ukrayna ordusunun çok çabuk çökeceğini düşündü ama karşısında yüksek bir morale sahip bir ordu buldu. Ruslar bence bu taarruzu çok kötü bir şekilde yürütüyor. Yeni takviyelerle farklı stratejiler geliştirebilirler” dedi.
İsveç Savunma Üniversitesi'nde savaş çalışmaları bölümünde profesör olan Henrik Paulsson ise "Rusların Kiev'e 48 saat içinde ulaşmaları önemli olsa da sonrasında atılan adımlar askeri stratejik olarak çok da doğru değil” dedi. “Böylesi bir savaşta tanklar, piyadeler ve uçak gibi askeri gücün farklı unsurları, aynı anda ve tamamlayıcı bir şekilde hareket etmeliydi” diyen Paulsson Ruslar açısından süreci şu şekilde değerlendirdi:
“Rus birlikleri tarafından sistematik şekilde silahlar kullanıldığını görmedik. Bunun yerine, görüldüğü kadarıyla yeterli destek veya lojistik planlaması olmadan, havadan keşif uçuşları yaparak saldırmak. Karaya adım bastıklarında da direnişle karşılaşıyorlar ve Ukraynalıları çok geri itemiyorlar”
Ayrıca New York Times'da yer alan bir habere göre, adı açıklanmayan üst düzey bir Pentagon yetkilisi, Rus birliklerinin çatışmadan kaçmak için kendi kendilerini sabote ettiklerini söyledi. Yetkili, Rus birliklerinin çoğunun genç ve savaşta deneyimsiz olduğunu, yiyecek ve yakıt kaynaklarının azaldığını, askerin moralinin düşük olduğunu belirtti ve ekledi: "Araçlarının benzin depolarında kasıtlı olarak delikler açıyorlar."
UKRAYNA'YI BEKLEYEN TEHLİKE: MÜHİMMAT
Diğer taraftan savaşın şu ana kadar ki sürecini New York Times’a değerlendiren analistlerin ortak görüşü ise Ukrayna ordusunun elindeki mühimmatın bir hafta içinde tükenmeye başlayacağı yönünde. Özellikle Ukrayna’nın Kiev’de bu şekilde çok fazla direnemeyeceklerini düşünen analistler, ilerleyen günlerde Rus işgalinin amacına ulaşma sürecinin hızlanabileceğinin altını çiziyor.
TELEVİZYON KULESİ BOMBALANDI
Ukraynalılar Kiev’de direnişini sürdürse de Ruslar şu anda şehre hava saldırılarını artırmış durumda. 1 Mart’ta Rusya Dışişleri Bakanlığı'nın "Kiev halkı iletişim kulelerinden uzak dursun" açıklamasından hemen sonra Rusya, başkent Kiev'deki televizyon kulesini hedef aldı.
Baz istasyonları, televizyon ve radyo vericilerinin yanı sıra internet ve teknolojik altyapıların bulunduğu televizyon kulesine düzenlenen saldırı sonrası bölgedeki siviller panikle kaçmaya başladı. Ukrayna Acil Durumlar Servisi tarafından yapılan açıklamada ise saldırıda ilk belirlemelere göre 5 kişinin hayatını kaybettiği, 5 kişinin de ağır yaralandığı açıklandı.
Sovyetler Birliği döneminde yapılan 385 metre yüksekliğindeki televizyon kulesi, şehrin sembol yapıları arasında bulunuyor. Bu saldırıdaki amacın ise şehirdeki televizyon yayınlarını kesmeye yönelik olduğu düşünülüyor.
Aşağıdaki haritada son üç günde Kiev’de yaşananları görüyorsunuz. 1 Mart itibariyle Ruslar şehrin doğusuna doğru hareket etmeye başladı.
Harkiv Valisi Aleg Sinegubov 28 Şubat’ta yaptığı açıklamada, Rusya'nın savaş suçu işlediğini ifade ederek, “Şehrin merkezindeki hastaneye ve üniversiteye düştü. Sivil insanlar eczaneye, markete gidiyorlardı. Aralarında çocuklarında olduğu siviller hayatını kaybetti” dedi.
Hava saldırısında çok katlı binaların da zarar gördüğünü aktaran Sinegubov, “Hala birçok insan yığınların altında. Bu tarz hareketler savaş suçudur ve en sert şekilde cezalandırılmalıdır. İnsan hayatı en değerli şeydir” dedi.
Vali Synyehubov Telegram hesabından yaptığı son açıklamasında ise son 24 saatte kentin Rus ordusunun yoğun füze ve top ateşine maruz kaldığını, Rus mekanize birliklerinin şehrin kuzeydoğu ve kuzey kesimlerinden saldırı girişiminde bulunduğunu bildirdi. Tüm saldırıların geri püskürtüldüğünü de kaydeden Synyehubov, Rus ordusuna ait 40'tan fazla aracı da ele geçirdiklerini belirtti.
Rusya’nın baskısını artırdığı Harkiv’in belediye binasına da füze ile saldırı gerçekleşti. Saldırı anının görüntülerinde füzenin binanın ön tarafına isabet ettiği görülüyor. Ayrıca Rus ordusu, Harkiv'deki bölgesel polis ofisi binasını ve Karazin Üniversitesinin bir kampüsünü de füzelerle vurdu. Patlama sonrasında yoğun duman ve alevlerin ortaya çıkması şehirde yaşayanları da tedirgin etmiş durumda...
Konuyla ilgili açıklama yapan Ukrayna İçişleri Bakanı Anton Gerashchenk, Rusya tarafından sabah saatlerinde Harkiv'e düzenlenen saldırılarda 10 kişinin hayatını kaybettiğini, 35’den fazla kişinin ise yaraladığını açıkladı.
Şu ana kadar tüm cephelere bakarsak Rusların en güçlü olduğu bölge burası… Ukrayna özellikle Donets’in çevresi ile Kırım’ın yakınlarındaki şehirlerde çok fazla direniş gösteremiyor. Bu bölgeye Kırım'dan giriş yapan Rus kuvvetleri, Ukraynalı birlikleri şu ana kadar kuzeydeki Zaporizhzhia'ya kadar püskürtmüş durumda. Bu noktada en önemli yer ise Zaporizhzhia Oblastı’nda yer alan Melitopol kenti… Ruslar şehre ağır bombardımanlar sonrası, askeri birlikle giriş yaparak kenti işgal etti.
Yerleşim yerlerine Ruslar tarafından yapılan ağır bombardımanlar sonrası Ukrayna’da yaşayanlar ülkelerini terk etmeye başladı. Birleşmiş Milletler’in paylaştığı rakamlara göre, Rusya'nın işgalinden bu yana yaklaşık yarım milyon Ukraynalı, ülkesini terk etmek zorunda kaldı.Bu insanlardan çok azı Polonya'ya giderken, diğerleri Macaristan, Moldova, Romanya ve Slovakya'ya sığındı. Ayrıca Romanya makamlarının açıklamalarına göre ülkeye giren Ukraynalıların pek çoğu buradan başka Avrupa ülkelerine gitti. Donbas bölgesinden yaklaşık 129 bin kişi de Rusya'ya göç etti.