Çin'in Tayvan'ı alacak gücü var mı? 'Sonuç çok kanlı olabilir'

ABD Başkanı Joe Biden'ın Tayvan'a verdiği açık güvenlik garantisi, ve kendi ziyaretinin hemen peşinden Tayvan'a sürpriz bir heyet göndermesi iki süper güç ABD ve Çin arasındaki ipleri gerdi.

Çin'in Tayvan'a düzenleyeceği olası bir saldırının Rusya'nın işgalinden farklı olmayacağını belirten ve 'askeri' olarak Tayvan'ı savunacağını söyleyen Biden'ın sözleri, Washington'un yıllardır süren 'stratejik belirsizlik' politikasından bir sapma olarak yorumlandı ve ABD ile Çin güçleri arasında askeri bir çatışma olasılığını artırdı.

ABD, Çin ve Tayvan arasında bugüne kadar dikkatlice kurgulanmış bir “belirsizlik” politikası yürüttü. Washington bölgede hem Batılı değerleri temsil eden Tayvan ile ilişkilerini yürüttü, hem de Çin’in tepkisinden kaçınmak adına Ada’nın bağımsızlığını tanımadı.

ABD VE MÜTTEFİKLERİ ÇİN'İ DURDURABİLİR Mİ?

Biden Tayvan'ı savunma konusunda daha önce de benzer açıklamalar yapmış ancak söz konusu çıkışlar politikasının değişmediği konusunda ısrar eden Beyaz Saray tarafından hızla geri çekilmişti.

Biden'ın Asya topraklarında yaptığı açıklama şimdiye kadar Tayvan'a verilen en güçlü destek olarak kayıtlara geçti ve ister istemez akıllara aynı soru geldi: "Çin Tayvan'ı almaya çalışırsa, Amerika Birleşik Devletleri ve müttefikleri onu durdurabilir mi?"

CNN konuya ilişkin yazdığı analizde bu sorunun cevabının endişe verici bir şekilde 'hayır' olduğunu belirtti.

SONUÇLAR HER İKİ TARAF İÇİN DE KANLI OLUR

Askeri analistler Çin'in Tayvan'dan veya ABD ve Japonya gibi olası destekçilerinden daha fazla adama ve askeri teçhizata sahip olduğunun altını çiziyor. Yani Çin adayı kesinlikle almaya kararlıysa, muhtemelen alabilir.

Ancak uzmanlar bu zaferin hem Pekin hem de rakipleri için son derece kanlı sonuçları olacağı konusunda uyarıda bulunuyor.

Uzmanlar Tayvan'ın işgal edilmesinin II. Dünya Savaşı'nda Fransa'daki 'D -Day' çıkarmalarından daha tehlikeli ve karmaşık olacağını söylüyor. Nazi güçlerine karşı yapılan ve 'D-Day' olarak bilinen Normandiya çıkarmasında her iki taraftan da ölen, yaralanan ve kaybolan askerlerin sayısı yarım milyonu bulmuştu.

SİVİL KATLİAM UKRAYNA'DAKİNDEN BÜYÜK OLABİLİR

Yaklaşık 24 milyon nüfuslu Tayvan'ın kendi anayasası ve demokratik olarak seçilmiş liderleri var. Ülkean idari olarak 4 bölge, 5 özel idare ve 17 ilden oluşuyor.

Uzmanlar askeri kayıpların yanı sıra sivil katliamın da çok büyük olacağını belirtiyor. Tayvan'ın 24 milyonluk nüfusu, kilometrekareye ortalama 9,575 kişi düşen başkent Taipei gibi yoğun kentsel alanlarda toplanmıştır. Bunu, Rusya ile savaşta harap olan ve kilometrekareye ortalama 2.690 kişinin düştüğü Ukrayna'nın Mariupol kenti ile karşılaştırdığımızda acı tablo aşağı yukarı ortaya çıkıyor.

İşte Çin işgalinin havada, karada ve denizde nasıl ilerleyeceğine dair dikkat çeken senaryolar:

DENİZ SAVAŞI

Çin, yaklaşık 360 savaş gemisiyle dünyanın en büyük donanmasına sahip. ABD'nin filosunda ise 300'den az gemi var. Pekin son olarak 2018 yılında Halk Kurtuluş Ordusu Donanması'na 120'den fazla savaş gemisi ekledi. Analistler böyle bir güce karşılık ABD'nin en az 355 gemiye sahip olması gerektiğini vurguluyor.

Project 2049 Enstitüsü'nün kıdemli direktörü Ian Easton, Pekin'in makul bir zafer için, Halk Kurtuluş Ordusu Donanması ile birlikte binlerce tank, topçu silahı, zırhlı personel aracını da hareket ettirmesi gerektiğini belirtiyor.

Çin Donanması'ndan bir kare

177 km boyunca uzanan Tayvan Boğazına askeri birlikleri ve teçhizatları taşımak gemiler için uzun ve tehlikeli bir görev.

Stratejik çalışmalar profesörü olan Phillips O'Brien, Çin'in Tayvan'ı işgal etmesi 'Çin donanması için bir katliam olur' uyarısında bulunuyor. Bunun nedeni Tayvan'ın Ukrayna'nın Nisan ayında Rusya'nın amiral gemisini batırmak için kullandığı 'Neptüne' füzelerine benzer, ucuz ve etkili gemisavar füzelerini stoklaması.

Çin yine de sayısal avantajına güvenip kayıpların buna değeceğine karar verebilir.

HAVA SAVAŞI

Analistler, Çin'in herhangi bir çatışmanın başlarında hava üstünlüğünü arama olasılığının yüksek olduğunu belirtiyor.

Flight Global'den edinilen bilgiler Tayvan'ın elindeki 300'den az savaş uçağına karşılık Çin Halk Kurtuluş Ordusu'nun 1.600 savaş uçağı olduğunu gösteriyor. ABD'nin dünya genelinde 2 bin 700 savaş uçağı olsa da Çin'in savaş uçaklarının tamamı bu bölgede.

Rusya'nın Ukrayna'da gökyüzünün kontrolünü ele geçirememesi savaşın adeta gidişatını değiştirirken Çin'in Ukrayna savaşından gereken dersi çıkardığı düşünülüyor.

Öte yandan Çin, ABD'ye göre Tayvan'a yakınlığı nedeniyle havada büyük avantaja daha sahip. ABD Hava Kuvvetleri'nden General Clinton Hinote ülkesinin gökyüzüne hükmetmeye alışkın olmasına rağmen bazı faktörlerin söz konusu savaşta etkili olabileceğini düşünüyor:

"Çin bizimle savaşmak için modern uçaklara ve silahlara yatırım yapıyor. ABD kuvvetleri söz konusu bir çatışmada 'mesafe zulmüyle' karşı karşıya kalabilir"

ABD hava gücünün çoğu bölgeye yaklaşık 800 kilometre uzaklıkta. Buna karşın Çin uzak hedeflere ulaşabilen kısa ve orta menzilli balistik füze cephaneliğine sahip.

ABD tarafından yapılan son değerlendirmeler iki ülke arasındaki bir hava çatışmasının büyük olasılıkla 'çıkmazla' sonuçlanacağını gösteriyor.

Çin Tayvan'a ABD'den çok daha yakın

KARA SAVAŞI

Tayvan'ın yaklaşık 150 bin askeri ve 2 buçuk milyon yedeği var. Ülke tüm ulusal savunma stratejisini olası bir Çin işgaline karşı konumlandırmış durumda.

Tıpkı Ukrayna halkı gibi Tayvanlılar da kendi ülkelerinde saha avantajına sahipler, zemini biliyorlar ve ülkelerini korumak için yüksek bir motivasyona sahipler.

Olası bir kara savaşında Çin Ordusunun ilk olarak uygun bir iniş noktası bulması gerekiyor. Bu noktanın hem anakaraya hem limanlara hem de havaalanına yakın olması gerekiyor. Tayvanlı yetkililer Çin'in çıkarma yapma ihtimal olan 14 nokta belirlediler yıllardır bu alanları korumak için hazırlıklar yapılıyor.

Çin ordusu askerlerini bölgeye havadan indirebilir ancak ordudaki paraşütçü eksiği göze alındığında bu pek olası görünmüyor.

Çin birlikleri için bir başka sorun da savaş alanı deneyiminin olmaması. Çin Ordusu en son 1979'da Çin- Vietnam arasındaki sınır savaşı sırasında aktifti.

Askeri analistler Çin ordusunun uzun süredir gerçek bir savaş deneyimi vermediğini ve Tayvan'a saldırırsa ağır sonuçlarla karşılaşabileceğini belirtiyor.

Ancak aynı gerçeklik Tayvan için de geçerli. İki ülkede gerçek bir savaş ortamında nasıl bir sınav vereceklerini bilmiyor.

İSTİLA DIŞINDA 2 SEÇENEK

Çin'in Tayvan konusunda tam gelişmiş bir istila dışında başka seçenekleri de var. Robert Blackwill ve Philip Zelikow tarafından Dış İlişkiler Konseyi için yazılan bir raporda bunlar 'Tayvan adalarını almak' ve 'ana adada karantina uygulamak' olarak değerlendirildi.

Çin deniz, hava ya da kara savaşlarından birinde garanti zafer elde edeceğini düşünse de dünyanın Rusya'ya verdiği birleşik tepki benzeri bir manzara ile karşı karşıya kalabilir. Dünyanın geri kalanında Tayvan'a verilen desteğin artması Çin'in en son isteyeceği şeylerden birisi.

ÇİN TAYVAN ANLAŞMAZLIĞI

Çin'de İkinci Dünya Savaşı'nın ardından çıkan iç savaşta Mao Zedong liderliğindeki Çin Komünist Partisinin (ÇKP) 1949'da iktidarı ele geçirmesi ve Çin Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşunu ilan etmesi üzerine Çan Kayşek liderliğindeki Çin Milliyetçi Partisi (Kuomintag) üyeleri, Tayvan'a yerleşip 1912'de kurulan "Çin Cumhuriyeti" iktidarının Ada'da devam ettiğini ileri sürerek bağımsızlık ilan etmişti.

Bu girişimin tarafından kabul edilmese de Tayvan temsilcileri, 1971'e kadar Birleşmiş Milletler (BM) Genel Kurulunda Çin'i temsil etmişti. 1950'ler ve 1960'larda çok sayıda ülkenin diplomatik ilişki tercihini Çin Cumhuriyeti'nden Çin Halk Cumhuriyeti'ne çevirmesinin ardından, 1971'de BM Genel Kurulunda yapılan oylamada Pekin hükümetinin Çin'in tek meşru temsilcisi kabul edilmesiyle Tayvan'ın uluslararası konumu belirsiz hale gelmişti.

Tayvan'ın Çin'in toprağı olduğunu savunan Pekin, Tayvan Boğazı'nı da kendi karasuları içinde kabul ediyor.