Bir ülkenin kaderini değiştirdiler; Belaruslu demiryolu işçileri işgale izin vermedi…
Güncelleme Tarihi:
Rusya'nın Ukrayna'ya yönelik devam eden işgal girişiminde Belarus oldukça kritik bir yer tutuyor. Fakat, Belarus halkının askeri operasyona sıcak bakmaması ve ülkelerinde Rus birliklerini istememesi güçlü bir direniş hareketinin ortaya çıkmasına yol açtı. 'Demiryolu Direnişi' olarak kayda geçen eylemler bir ülkenin kaderini nasıl değiştirdi?
Ukrayna’daki savaşın üzerinden aylar geçmesine rağmen barış ihtimali hala ufukta görünmüyor. Milyonlarca insanın etkilendiği savaşa karşı dayanışma hareketleri büyürken, dünyanın her yerinde savaşa karşı barış isteyen insanların sayısı da giderek artıyor.
Fakat bazıları var ki, sadece itiraz etmekle kalmayıp ülkelerinin savaş suçu işlemesine engel olabilmek için doğrudan harekete geçmiş durumda.
“Dört günde işgal ederiz” denilen Kiev’in Rus güçlerince ele geçirilememesinin en büyük nedenlerinden birinin, Belaruslu demiryolu işçilerinin sabotaj eylemleri olduğu ortaya çıktı.
Rusya’nın Doğu Avrupa’daki en önemli müttefiki olan Belarus’ta savaşın başlamasıyla birlikte, halkın büyük çoğunluğu ve hatta askeri yetkililer dahi Ukrayna’ya yönelik işgale karşı çıktığı görülmüştü.
Savaşın başlangıcından önce, Rus güçleri tarafından yapılan planlarda başkent Kiev’in ele geçirilmesi için Belarus güçlerine büyük bir görev yüklenmişti. Özellikle, “yıldırım savaşı”nın başarılı olmaması ve ikmal gücünün yetersiz kalmasının ardından, Belarus’un Kiev’e ulaşan geniş demiryolu hattı oldukça kritik bir hal almıştı.
Putin ülkeyi başbakana devretti, savaşa odaklandı!Fakat Rusya'nın müttefiki Belarus’da hızla güç kazanan savaş karşıtı hareketi ve demiryolu işçilerinin neler yapabileceklerini hesaba katamadığı anlaşıldı.
UKRAYNA: BİZE YARDIMCI OLAN CESUR İNSANLARA TEŞEKKÜR EDİYORUZ
Rus birliklerinin Kiev ve çevresinden çekilmesinin ardından yapılan incelemelerde, Belarus’da demiryolu işçilerinden, bilgisayar korsanlarından ve ordunun içinde bulunan muhaliflerden oluşan gizli bir “savaş karşıtı” ağın bulunduğu ortaya çıktı.
Analistler, Ukrayna güçlerinin sert direnişinin kötü hazırlanmış Rus kuvvetlerini taktik hatalara zorladığı ve bu nedenle Rusya’nın geri çekilmek zorunda kaldığı değerlendirmesini yapıyor.
Ancak bugüne kadar, Rusya’nın başını ağrıtan ikmal düzeninin kurulamamasının nedeninin ne olduğu bilinmiyordu. Belarus’da bulunan savaş karşıtı ağın düzenlediği sabotaj eylemleri ile Kiev önlerinde durmak zorunda kalan Rus ordusunun, günlerce yiyecek, yakıt ve mühimmattan yoksun kaldığı anlaşıldı.
Ukrayna Demiryolları Genel Müdürü Alexander Kamyshin, Ukrayan’nın Belaruslu işçilerin yapmış olduğu savaş karşıtı hareketi için minnet duyduklarını dile getirerek, “Bize yardımcı olan cesur ve insanlara teşekkür ediyoruz” ifadesini kullandı.
EYLEMLERİ TELEGRAM ÜZERİNDEN PLANLADILAR
Harekatın başlamasıyla birlikte, Belaruslu demiryolu işçileri, demiryollarındaki sinyalizasyon ekipmanlarını ve rayları bozarak ulaşım hatlarında kaos oluşmasına neden oldu. Bununla birlikte, bilgisayar korsanları demiryolu hatlarının koordinasyonunu sağlayan merkezi kontrol sistemlerine yönelik siber saldırılar başlattı.
Deutsche Welle'nin Rusça servisi ise konuya ilişkin yayımladığı haberinde, savaş boyunca gün gün siber saldırıların tekrarlandığını bildirdi.
Örneğin, 14 Mart’ta Brest ve 16 Mart’ta Vitsebsk bölgelerinde hatlar bilinmeyen bir sebep yüzünden hizmet dışı kalmıştı. Ertesi gün, “kimliği belirlenemeyen saldırganlar tarafından Vorsha-Tsentralnaya istasyonundaki sigorta kutusunun ve altı sinyal transformatörünün çalınması nedeniyle sinyal ışıklarının yaklaşık altı saat kesintiye uğramış, trenler bu sebeple hareket edememişti.
40 DEMİRYOLU İŞÇİSİ 15’ER YIL HAPİS CEZASINA ÇARPTIRILDI
“Belarus'taki Demiryolu İşçileri Topluluğu”nun Telegram hesabında paylaştığı bilgiye göre, 25 Mart gecesi Minsk yakınlarındaki sinyalizasyonu sağlayan iki santral ateşe verilmişti. Üç gün sonra ise Mahiliou bölgesinde de iki santral ateşe verildiği duyurulmuştu.
Belarus polisi ve istihbarat servisleri, sabotaj eylemleri sonrasında 31 Mart’ta Gomel şehir demiryolu deposundaki makinist, makinist yardımcısı ve teknik personel dâhil olmak üzere, 40 demiryolu işçisinin gözaltına alındığını duyurmuştu. Terör eylemleri düzenledikleri gerekçesiyle 40 demiryolu işçisi 15’er yıl hapis cezasına çarptırılmıştı.
Fakat bu cezalar “demiryolu işçilerinin savaşını” etkilemedi. Sabotaj ve siber saldırılar artarak devam ettiği için ordu yetkilileri trenlerin yalnızca manuel kullanılması talimatı verdi. Bu da trenlerin 15 ila 20 kilometre hızla gitmesine neden oldu.
‘SABOTAJLAR, RUSLARIN HAREKET YETENEKLERİNİ ZAYIFLATTI’
Ortaya çıkan kaos o kadar büyüktü ki, el yordamıyla ilerleyen trenler nedeniyle, demiryolu hatları günlerce felç oldu. Haber bültenlerine yansıyan askeri konvoyların beklemesinin nedeni ise bu gelişmeler sonrasında anlaşılmış oldu.
Rus birlikleri Kiev’in kuzeyinde yakıt tedariki olmadığı için karayolunda çakılıp kalmış, kendilerini kurtarmak için bekledikleri trenler ise bir türlü gelmemişti.
Sniper Didem 12'den vuruyorBritanya merkezli Royal Kraliyet Topluluğu’nda araştırma görevlisi olan Emily Ferris, kaosun ne kadarının sabotaj, ne kadarının Rus askeri planlaması nedeniyle gerçekleştiğini söylemenin zor olduğuna işaret etti ve şunları ekledi:
“Ancak, tren yollarında meydana gelen yoğun sinyalizasyon arızaları trenlerin oldukça yavaşlamasına neden oldu. Sefer sayılarının ise çok ciddi şekilde azaldığını gördük. Rusların trenlere verdiği önemi göz önünde bulundurursak, demiryollarında yaşanan ciddi sıkıntıların hareket yeteneklerini önemli ölçüde zayıflattığını söyleyebiliriz. Bu nedenle, Kuzey’den Ukrayna topraklarına fazla giremediler ve kamyonlara güvenmek zorunda kaldıkları için de tedarik kolları durma noktasına geldi.”
BELARUS 1941’DE NAZİLERİN TRENLERİNİ DE AYNI YÖNTEMLE DURDURMUŞTU
2020’de Belarus’ta patlak veren hükümet karşıtı protestolar sırasında tutuklanma tehdidiyle karşı karşıya kalan ve Polonya’ya kaçan Belaruslu aktivist ve sendikacı Yury Ravavoi, düzenlenen sabotaj eylemleri sayesinde Rus birliklerinin oldukça zaman kaybettiğini söyledi; “Birliklerin durdurulmasında en önemli faktör olduğumuzu söyleyemem ama duvardaki önemli bir tuğlaydık” dedi.
Gözden Kaçmasın
Bu eylem biçimi Belarus tarihinde daha önce de görülmüştü. 1941 yılında Alman Nazi işgali sırasında Belaruslu demiryolu işçileri Alman tedarik hatlarını engellemek için demiryolu hatlarını ve tren istasyonlarını havaya uçurmuştu.
2. Dünya Savaşı sırasında Alman kuvvetlerinin Rusya’ya yönelik ilerlemesi bu nedenle yavaşlamıştı. Belarus’un savaşta oynadığı bu rol ve göstermiş olduğu kahramanlık Sovyetler Birliği döneminde büyük saygı görmüş, direniş, okullarda ders kitaplarında okutulmuştu.
‘SABOTAJLARDA KİMSEYE HAYATINI KAYBETMEDİ’
Rusya’nın Belarus’taki varlığı uzun zamandır tartışma konusuydu. Litvanya'da sürgünde yaşayan Belaruslu gazeteci Hanna Liubakova, Ukrayna’nın işgaline hazırlık döneminde on binlerce Rus askerinin Belarus'ta konuşlandırılmasının büyük tepkilere yol açtığını söyledi.
Liubakova, 2020 yılında Devlet Başkanı Alexander Lukashenko'ya karşı başlatılan ve daha sonra sönümlenen eylemlere işaret ederek, Rus askerinin ülkeye işgal için konuşlandırılmasının muhalefeti yeniden canlandırdığına değindi.
Sendikacı Ravavoi ise eylemlerinin barışçıl olduğunu söyleyerek, düzenlenen saldırıların hiçbir can kaybına yol açmadığını ekledi. Tek hedeflerinin savaşın önüne geçmek olduğunu söyleyen Ravavoi, “Rus ordusundan veya Belarus ordusundan herhangi bir kişinin hayatını kaybetmemesini istedik. Amacımız sadece onları durdurmaktı” ifadesini kullandı.
‘DİRENİŞİN BİR LİDERİ YOK!’
Ortaya çıkan yenilgi sonrasında demiryolu işçileri üzerinde baskılar artsa da, saldırıları kimin organize ettiğini ve kimler tarafından gerçekleştirildiğine dair bilgi vermeyi reddediyorlar. Fakat buna rağmen tüm demiryolu çalışanları yenilginin mimarları olarak ciddi suçlamalarla karşı karşıya.
Varşova'da yaşayan eski bir güvenlik yetkilisi olan Yarbay Alexander Azarov, güvenlik güçlerinin demiryolu çalışanlarını üç gruba ayıracağını, demiryolu çalışanları, eylemleri düzenleyen aktivistleri ve siber saldırganları bulmak için çalışmaları sıkılaştırdığına dikkat çekti.
Altın fiyatlarında Fed kâbusu! 2,5 ayın dibini gördüÖyle görülüyor ki, eylemleri düzenleyenlere sempati duyan demiryolu işçileri Rus birliklerinin hareketlerini ve önemli demiryolu altyapısının yerlerini Telegram kanalları yardımıyla aktivistlere ulaştırmış. Eylemlerin biçimini inceleyen Azarov, sahada çalışanların bilgileri Telegram kanalları yardımıyla paylaştığını, kurulan birlikler arasında resmi bir hiyerarşi olmadığını söyledi ve devam etti:
“Bu hareketin bir merkezi yok. Hatta direnişin bir lideri yok gibi. Demiryollarında çalışan düzinelerce insan kendi aralarında yatay bir ilişki kuruyor.”
BİLGİSAYAR KORSANLARI DEMİRYOLU AĞINI BİRBİRİNE KATTI!
Sibel saldırganlar ise 2020’de sahneye çıkmış Belarus hükümetine birkaç siber saldırı gerçekleştirmişti. Sürgünde oldukları bilenen Belaruslu BT adlı uzmanlarından oluşan bilgisayar korsanı grup, saldırıların ilk gününden itibaren aktif bir savaş yürüttü.
Demiryolu bilişim ağını hackleyen grup, Rus birlikleri daha sınırı geçemeden demiryolu hatlarında ciddi sorunlara sebep oldular. ABD’nin New York şehrinde bulunan Belaruslu BT adlı grubun sözcüsü Yuliana Shemetovets, demiryolu ağının bilgisayarlarına sızmanın kolay olduğunu, çünkü demiryolu şirketinin birçok güvenlik açığı içeren eski bir yazılım olan Windows XP'yi kullanmaya devam ettiğini belirtti.
Belarus güvenlik güçleri o zamandan beri saldırıları önlemek ve sabotajcıları avlamak için yoğun bir büyük çaplı operasyon başlattıklarını duyurdu. İçişleri Bakanlığı tarafından yapılan açıklamada, demiryolu altyapısına yönelik girişilen eylemlerin 20 yıl hapis cezası gerektiren terör eylemleri olduğu ifade edildi.
GÜVENLİK GÜÇLERİ SERT TEDBİRLER ALMAYA BAŞLADI
Sabotajcılara yönelik baskılar Nisan ayı başında üst seviyeye taşınmıştı. Düzinelerce demiryolu işçisi evlerine yapılan baskınlarda gözaltına alındı. Güvenlik güçleri yaptıkları aramalarda, işçilerin eylemcilerle temas halinde olduklarını kanıtlayan delillere ulaştıklarını açıkladıktan sonra, operasyonun boyutunu genişletti.
Geçtiğimiz haftalarda polisin, Bobruisk kasabası yakınlarında üç sözde sabotajcıyı ateş edip yaralaması ülkede büyük tepkilere yol açtı. Devlet televizyonu tarafından yayımlanan haberde işçilerin tutuklanmaya direndikleri için vuruldukları söylendi.
Emekli Yarbay Azarov, vurulma görüntülerinin sabotajcı grupta da korku yarattığını belirtti ve devam etti:
“Belarus birlikleri demiryolu hatlarında devriye geziyor ve bu alanı izlemek için insansız hava araçları görevlendirdi. Bu nedenle aktivistler tarafından saldırı düzenlemek artık çok daha tehlikeli bir hale geldi.”
'HAREKET HALİNDEKİ BİR TRENDE TARAFSIZ OLAMAZSIN!'
Ancak buna rağmen Rusya’nın Kiev’den çekildiğini duyurması aktivistler tarafından coşkuyla kutlandı. Milyonlarca insanın hayatını alt üst eden savaşın duraksamasında önemli pay sahibiydiler.
Belarus muhalefet lideri Svetlana Tikhanovskaya'nın sözcüsü Franak Viacorka, “Rusların Kiev'den vazgeçmesi ile ilgili yaptığı açıklamada, “Rusların geri çekilmesinde sergilediğimiz çabanın doğrudan sonuç yarattığına inanıyoruz. Çünkü Ruslar, Belarus'ta kendilerini güvende hissetmediler. Binlerce Rus askeri, yemeksiz, yakıtsız ve teçhizatsız kaldı” ifadesini kullanmıştı.
Bugünlerde ise demiryolu savaşında yeni bir aşama başlıyor olabilir. Son günlerde demiryolu aktivistleri, Doğu Ukrayna'ya asker taşımak için kullanılan Rus demiryolu hatlarındaki sinyalizasyon kabinlerine verilen hasarın fotoğraflarını Telegram'da yayınlamaya başladı.
Kısacası, Belarus’un savaş karşıtı demiryolu işçileri, Howard Zinn’in de söylediği gibi “Hareket halindeki bir trende tarafsız olamayacaklarını” anlamış görünüyor.
The Washington Post’ta yayımlanan “The Belarusian railway workers who helped thwart Russia’s attack on Kyiv” başlıklı yazıdan derlenmiştir.