Sosyal beceri gelişiminde ebeveynin rolü

Aile ve aile ilişkileri en temel sosyal ortamdır. Çocuklar soru sorarken, kendilerini ifade ederken, tartışırken, onlara birçok kişisel ve sosyal beceriyi kazandırmak mümkündür. Evdeki her ortam aslında sosyal beceriler için bir fırsattır. Örneğin, çocuğun duygularının anlaşılması ve ifadesi konusunda onun duygularını asla küçümsememek özellikle üstünde durulması gereken bir noktadır. “Bunda korkacak ne var?” ya da “Bu çok küçük bir kaza bu kadar ağlamaya ne gerek var?” gibi ifadeler sıklıkla kullandığımız otomatik ifadelerdir. Bu noktada temel prensip, çocuğun hissiyatını kabul ederek, onu anladığınızı göstererek, ona biraz zaman tanımaktır. Bu şekilde çocuğunuzun bunun üstesinden gelebildiğini gözlemleyebilirsiniz.

Duyguyu çocuğun yaşadığı şekliyle kabul edip baş etmesine yardımcı olmak etkili bir stratejidir. Etkin dinleme ve bu yolla çocuğunuzun duygularını ona yansıtma duygusal farkındalık için oldukça önemlidir. Örneğin, “Arkadaşının sana bunu söylemesi seni üzmüş olmalı.” ya da “Şu an kızgın hissediyorsun, anlıyorum” gibi ifadeler kullanmak yardımcı olacaktır.

Sosyal beceri kazanımında ebeveynlerin bir diğer rolü de etkili model olmadır. Sosyal becerilerin öğretilmesinde ebeveynlerin davranışları en etkili model olarak görülmektedir. Bu nedenle; çocuklarla duyguları, düşünceleri ve davranışları üzerine yapacağınız geri bildirimli konuşmalara ek olarak, kendi davranışlarınıza da dikkat etmeniz önem taşımaktadır. Örneğin, yanlış veya kırıcı olduğunu düşündüğümüz bir durumla ilgili, çocuklardan özür dileyebilmek, duygularımızı onlarla konuşabilmek ve davranışlarımızı olumlu yönde değiştirebilmek için adım atarak onlara yol gösterici olabilirsiniz.

Ebeveynlerin kazandırılması hedeflenen sosyal beceriler konusunda rol modeli olması, aynı zamanda aile içi iletişimde tutarlılık amacına da hizmet etmiş olacaktır. Çocuklara bir sosyal beceriyi kazandırmada pekiştireçler, o becerinin yerleşmesini kolaylaştırıcı nitelik taşır. Ödül tekniğini kullanırken dikkat edilecek noktalarda; hangi davranışların, çocuğun hangi hareketlerine göre ödüllendirileceği önceden belirlenmelidir. Ödüller, yiyecek, sosyal ödüller ve çocukların hoşlandığı etkinlikler de olabilir. Öğretilmek istenen sosyal becerinin kazandırılmasında, çocuğun model alacağı durum ve kişinin, sevilen bir figür olmasına dikkat etmek, kazandırılmak istenen sosyal becerilerde bir diğer önemli noktadır.