Öğrenmede 5E modeli

Öğrenme sürecinde, öğrenme döngüsü olarak da adlandırılan, en uygun olarak gerçekleşmesi gereken bir olay sırası olduğu fikri oldukça eskilere dayanmaktadır. Keşfetme, terimlerin tanıtılması ve kavramların uygulanması bunların en temel kısmıdır. Yapılan araştırmalar, keşfetme adımının öğrencilerin konuya ilgi duymalarını, soru sormalarını ve problem yaşadıkları noktaları belirlemelerini sağladığı görülmüştür.

5E modeli, öğrenme döngüsünün kapsamı içerisinde yer almaktadır ve etkili bir dersin temel unsurlarının genişletilmiş sıralamasını önermektedir. Şimdi bunun ne olduğuna birlikte bakalım.

Öğrenme Döngüsü Yaklaşımı - 5E Öğrenme Modeli

1. İlgi çekmek (Engagement)
2. Keşif (Exploration)
3. Açıklama (Explain)
4. Detaylandırma (Elaboration)
5. Değerlendirme (Evaluation)

İlgi çekmek (Engagement)

Öğrenciye ilgisini çekecek bir sınıf çalışması ve temel soru sunulur. Sunulan çalışma (bir problem, bir durum veya bir olay olabilir) ilgi ve merak uyandırmalıdır. Sunulan çalışma öğrencinin ön bilgilerini harekete geçirmeli, ileride sunulacak olan başlıklar ile ilintili olmalıdır. Sunulan durumun ne olduğunu anlatmak öğretmenin işidir. Öğretmenden ayrıca sorular, ilgi oluşturması, öğrencilerin mevcut bilgilerini ortaya çıkaran yanıtlar sunması beklenir. Öğrencilerin sunulan etkinlikle motivasyonlarının üst noktaya çıkması ve kafalarında çelişkiler oluşması beklenir. Bu basamakta sunulan etkinliklerin materyallerin anlamlı ve iyi sunuluyor olması diğer basamaklar için çok önemlidir

Keşif (Exploration)

Öğrencilere kavramlarını keşfetmeleri için etkinlikler yaptırılır. Bu etkinlikler bütün öğrenciler için aynıdır ve öğrencilerin mevcut bilgilerini, becerilerini varsa kavram yanılgılarını ortaya çıkarmak için tasarlanmış etkinliklerdir. Bu basamaktaki etkinlikler somut ve uygulamalı etkinlikler olmalıdır. Öğretmen grup çalışmalarını ve tartışma ortamını teşvik eden bir rehber konumunda olmalıdır. Laboratuvar etkinlikleri, eğitim yazılımları bu basamakta tercih edilebilir.

Açıklama (Explanation)

Bu basamakta kavramlar, süreç ve beceriler açık ve anlaşılır hale getirilir. İlk olarak öğrencilerden bir açıklama beklenir daha sonra öğretmen öğrencilerin dikkatlerini çekerek kavramları açık, basit ve doğrudan bilimsel açıklamalara uygun şekilde sunarlar. Bu basamakta öğretmen doğrudan bir anlatım gerçekleştireceğinden rolü çok önemlidir. Sözel anlatım, videolar, filmler, eğitim yazılımları gibi birçok materyalleri tercih edilebilir.

Detaylandırma (Elaboration)

Öğrencilerin elde ettikleri yeni terim, kavram ve becerileri yeni duruma uyarlamaları ve uygulamaları bu basamakta olur. Daha önceki üç basamakta elde edilenlerin genişlemesi detaylanması bu basamakta olur. Kavramların, süreçlerin ve becerilerin genellemesi bu basamakta olur. Hala kavram yanılgılarına sahip öğrenciler varsa bu basamak onlar için yeni bir fırsat verir. Tartışma içeren etkinlikler öğretmen tarafından teşvik edilmelidir. Basılı materyaller, elektronik veri tabanları ve deneyler bu basamakta kullanılmalıdır. Öğrencilerin birbirlerinden dönütler alması çok önemlidir.

Değerlendirme (Evaluation)

Bu basamakta öğrenciler daha önceki basamaklarda ne anladıklarını değerlendirme fırsatı bulurlar. Öğrencilere eksik oldukları noktalarda dönütler bu basamakta verilir. Alışılagelmiş çoktan seçmeli sorular yerine, açık uçlu sorular ve performansa dayalı sorular tercih edilmelidir. Öğrencilere kendi durumlarını değerlendirmeleri için gerekli zaman verilmelidir.

5E modeli, hem öğrenmenin kavramsal bir dönüşüm modelini hem de inşacı bir öğrenme görüşünü temel almaktadır. Eski kavramsal öğrenme, kalıcı öğrenmenin gerçekleşmesi için öğrencinin bir konu hakkındaki önceden sahip olduğu fikirlerinin farkında olması, yeni fikirlere açık olması ve daha sonra karşılaştığı yeni bilgileri, mevcut kavramsal çerçevesine entegre etmesi gerektiği gerçeğini düşünürsek özellikle uzaktan öğretim yaptığımız şu süreçte biz öğretmenler için uygulamalarımızda sık sık yer vermemiz gereken önemli bir yöntem olduğunu belirtmek isterim. Son olarak, 5E modeli herhangi bir eğitimin birden fazla bileşene sahip olması gerektiğini öne sürdüğü için eğitmenlerin, öğrenme tarzları ve yöntemleri farklı olan öğrencilere erişilebilecek öğrenme ortamları tasarlamasına da yol açmaktadır.