Varikosel ameliyatsız tedavi edilir mi?

Varikosel sperm parametrelerini ciddi şekilde bozarak çocuk sahibi olmayı engellemektedir. Gebelik oluşumunu ve sonrasında canlı bebek elde etme oranları varikosele bağlı olarak bozulmaktadır. Buna karşın varikoseli tedavi edilen hastalarda, sperm parametrelerinde düzelme olabildiği gibi beraberinde gebelik oluşumu ve canlı bebek elde etme oranlarında da artışı olduğu bilimsel çalışmalar ile kanıtlanmıştır. Sadece sperm sayısı düşük olan hastalarda sperm parametrelerini iyileştirmekle yetinmeyip beraberinde hiç spermin olmadığı azospermi olan hastalarda da yeni sperm elde etmede başarılı olduğu gösterilmiştir.

Varikosel tedavisi normal cinsel birliktelik yolu ile çocuk sahibi olabilme şansını belirgin olarak artırmaktadır. Buna karşın tedavi sonrası normal yolla gebe kalınamayıp yardımcı üreme tekniklerine başvurulan hastalarda da tüp bebek başarı şansını artırdığı bilinmektedir. Bu durumda varikoselin tedavi edilmesi ile birlikte gerek sperm sayı ve hareketliliğinde iyileşme ve gerekse şekil bozukluğunun giderilmiş olmasının etkili olduğu tahmin edilmektedir.

Son yıllarda sık olarak yapılmaya başlanan sperm DNA hasar testi ile varikoseli bulunan hastalarda DNA hasarları saptanmaktadır. Bir başka deyişle varikosel olan hastaların sperm danalarında da ciddi DNA bozukluğu bulunmaktadır. Bu nedenle varikosel tedavisi sonrası hastalarda DNA hasarlarının iyileşmesine bağlı olarak gebelik oranları ve canlı bebek elde etme oranları artmaktadır.

Varikosel tanısı temelde fizik muayene ile konulmaktadır. Fizik muayene sırasında genişlemiş olan toplar damarlar (varriköz venler) el yardımı ile hissedilmekte ya da Valsalva manevrası ile daha belirgin hale gelmeleri ve tanınmaları sağlanmaktadır.

Fizik muayeneye yardımcı olması amacı ile beraberinde gerekli durumlarda skrotal renkli Doppler ultrasonografi testi de istenmektedir. Bu test ile hem genişlemiş varriköz damarların mevcudiyeti saptanmakta ve hem de genişleyen damar çapları milimetrik olarak objektif ölçülmektedir. Aynı zamanda testislerde bulunması olası ilave patolojiler de belirlenebilmektedir.

Bugün için varikosel için önerilen tedavi yöntemi mikroskobik varikosel ameliyatı tedavisidir. Ameliyat sırasında genişlemiş olan toplar damarlar mikroskop altında tek tek bulunup bağlanmakta ve daha sonra bu damarlar arasındaki bağlantı birbirinden uzaklaştırılmaktadır. Sonuçta, genişlemiş olan damarların testislere olan zararlı etkisi ortadan kalkmaktadır.

Geçmişte varikosel tedavisi için cerrahi dışındaki diğer alternatif yöntemler yaygın olarak araştırılmıştır. Bu yöntemlerin başında ise embolizasyon teknikleri sıklıkla kullanılmıştır. Embolizasyon işlemi sırasında genişlemiş olan damarlara girilip çeşitli medikal ajanlar verilerek damarlarda tıkanma sağlanmaya çalışılmıştır. Ancak yapılan çalışmalar emprovizasyonun cerrahiye karşı herhangi bir üstünlüğünü göstermemiştir.

Öte yandan ameliyat yapılan hastalarda başarı oranlarının daha yüksek olması ve özellikle ameliyat sırasında mikrocerrahi işlemin uygulanmasının başarıya olan katkısının çok fazla olduğu görülmüştür.

Bu nedenle varikosel hastalığı için günümüzde altın standart tedavi mikrocerrahi yöntemle uygulanan varikosel ameliyatıdır. Bunun dışındaki tedaviler geçmişte uygulanmış denenmiş ve günümüzde düşük etkinlikleri olması nedeniyle terk edilmiştir. Varikosel tedavisi için ameliyat dışı yöntemler artık uygulanmamaktadır.