Hızla artan tehlike: Böbrek taş hastalığı

Ülkemiz ise dünyada taş hastalığının en sık izlendiği coğrafi bölgelerden birisi durumundadır. Şiddetli ağrılara yol açan ve yaşam kalitesini bozan böbrek taşları tedavi edilmediğinde ciddi böbrek rahatsızlıklarına ve hayati tehlike doğuran sorunlara açabilmektedir.

Taş hastalığı sıklığı neden artmaktadır?

Hastalık erişkin erkeklerde daha çok izlenmektedir ancak son yıllarda özellikle ergenlik dönemindeki çocuklarda ve kadınlarda hızlı bir artış göstermektedir. Bu durumun başlıca nedenlerini ise hızla yükselen obezite, karbonhidrat ve tuzdan zengin beslenme alışkanlığı ile hareketsiz yaşam tarzı oluşturmaktadır. Kötü beslenme ve hareketsiz yaşam tarzına bağlı olarak oluşan insülin direnci, kadınlık hormonu olan insülinin koruyucu etkisini ortadan kaldırarak, kadınlarda taş oluşumuna yatkınlığa neden olmaktadır. 1950’li yıllarda erkeklerde taş hastalığı kadınlardan 7 kat daha fazla görülürken, günümüzde bu oranın 1.5 kata kadar düştüğü tespit edilmektedir.

Çocuklarda fast-food tarzı yanlış beslenme, cips, kraker, çikolata, gazlı içecekler, şekerli yapay ürünler gibi normalde tüketilmemesi gereken gıdaların sıkça tüketilmesi; oyun oynayarak geçirilmesi gereken vakitlerin bilgisayar, televizyon ya da cep telefonlarının başında hareketsiz olarak geçirilmesi taş hastalığının çocuklarda daha sık görülmesine yol açmaktadır.

Böbrek taşları neden oluşur?

Nedeni tam olarak bilinmese de böbrek taşı oluşumunda genetik faktörler, doğuştan gelen bazı bozukluklar, yaşanılan coğrafya, iklim, ırk, meslek gibi birçok faktör rol oynamaktadır. Bununla birlikte özellikle yeterli miktarda su tüketilmemesi, sıcak ortamlarda yaşamak ve çalışmak, tuz ve şeker tüketiminin yüksek olması, hayvansal proteinden zengin beslenme, hareketsiz yaşam tarzı, idrar yolu enfeksiyonları, bazı metabolik hastalıklar ile böbreğin yapısal bozuklukları da nedenler arasında yer almaktadır.

Hangi şikayetlere yol açar?

Böbrek taşları kimi zaman hiçbir belirti vermeden tesadüfen saptanabildiği gibi zaman zaman idrar yoluna düşerek, çok şiddetli ağrılara neden olabilmektedir. Ağrının vasfı genellikle kolik tarzda olup, dalgalar halinde gelmekte ve kıvrandırıcı bir şekilde ortaya çıkmaktadır. Ağrı dışında görülen en önemli belirtiler arasında ise bulantı, kusma, idrar yaparken yanma, idrardan kan gelmesi bulunmaktadır.

Tanı nasıl konulur?

Böbrek taşı tanısı koymak için detaylı muayenenin yanı sıra laboratuvar ve ultrasonografi ile ilaçsız tomografi gibi görüntüleme yöntemlerinden faydalanılmaktadır. Kan ve idrarda birtakım metabolik incelemelerin yapılması ve taşın analiz edilmesi, ilerİde hastalığın tekrar etmemesi açısından önem taşımaktadır.

Tedavisi nasıldır?

Böbrek taşlarının tedavisi; taşın yerleşim yeri, boyutu, tipi ve hastaya ait birtakım faktörler göz önüne alınarak planlanmaktadır. Ses dalgaları ve lazerle taş kırma ile perkütan yolla taş kırma cerrahisi bu amaçla kullanılan tedavi teknikleri olmaktadır. Bu alanda kullanılan en gelişmiş yöntemlerinden birisi lazerle taş kırmadır. Lazer tekniğinde esnek yapıda ince bir endoskop vasıtasıyla, vücuda herhangi bir kesi ya da delik açmadan, idrar kanalından böbreğin her bir odacığına girilerek, buradaki taşların lazer yardımıyla kırılması ya da alınması sağlanmaktadır.