Ağrılı mesane sendromu nedir, belirtileri nelerdir?

Mikrobiyal bir enfeksiyon olmaksızın gelişen bu durum, özellikle kadınlarda daha sık görülmekte ve çoğu zaman hastaların sosyal, psikolojik ve fiziksel yaşamlarını derinden etkileyebilmektedir.

İnterstisyel sistit, tek bir nedeni olmayan, immünolojik, nörolojik, çevresel ve genetik faktörlerin bir araya gelmesiyle ortaya çıktığı düşünülen çok boyutlu bir sendromdur. Tanısı zorlu olabilir ve sıklıkla diğer benzer hastalıkların ekarte edilmesiyle konur. Tedavi ise genellikle adım adım ilerler; yaşam tarzı değişikliklerinden ilaç ve girişimsel tedavilere kadar geniş bir yelpazeyi kapsar.

Ağrılı Mesane Sendromu Nedir?

İnterstisyel sistit, mesane ve çevresindeki pelvik bölgede kronik ağrı, sık idrara çıkma ve sürekli idrar yapma isteğiyle karakterize edilen mikrobik olmayan bir iltihabi hastalıktır. Bakteriyel enfeksiyonlardan farklı olarak herhangi bir mikrobiyolojik neden bulunmaz. Hastalığın toplumda kadınlarda daha sık görüldüğü bilinmektedir; vakaların yaklaşık %90'ını kadınlar oluşturmaktadır. Semptomların ortaya çıkışı genellikle 30-50 yaş aralığında başlar ve yaşam boyu devam edebilir.

İnterstisyel sistit, hastaların günlük yaşamını, iş performansını ve sosyal ilişkilerini ciddi şekilde etkileyebilen kronik bir durumdur. Ağrı genellikle mesane doldukça artar ve idrar yapıldıktan sonra azalır. Hastalığın doğası gereği alevlenme ve iyileşme dönemleri olabilir, bu da tanıyı ve yönetimi zorlaştırır.

İnterstisyel Sistit Belirtileri Nelerdir?

İnterstisyel sistit, hastalarda yaşam kalitesini önemli ölçüde etkileyebilen bir dizi belirtiyle kendini gösterir. En temel belirtiler arasında mesane ağrısı, sık idrara çıkma ve ani idrar yapma isteği yer alır. Bu ağrı çoğunlukla mesane doldukça artar, mesane boşaltıldıktan sonra ise belirgin şekilde azalır. Bazı hastalar, idrar yaparken yanma veya batma hissi de tarif ederler.

İdrar sıklığı, interstisyel sistitte oldukça belirgin bir semptomdur. Hastalar günde 10 ila 30 kez idrara çıkma ihtiyacı duyabilirler. Gece boyunca da sık sık idrara kalkmak oldukça yaygındır ve uyku düzenini ciddi şekilde bozabilir. Mesane doluluğuna karşı tahammülsüzlük gelişir; hastalar, mesane çok az dolsa bile acil boşaltma ihtiyacı hissederler.

Pelvik bölgede sürekli bir ağrı veya baskı hissi interstisyel sistitin tipik bulgularındandır. Bu ağrı zamanla kasıklara, alt karına, sırtın alt bölümüne ve hatta genital bölgeye yayılabilir. Cinsel ilişki sırasında ya da sonrasında ağrı hissetmek (disparoni) de hastalarda sık karşılaşılan bir şikayettir ve cinsel yaşam üzerinde ciddi olumsuz etkiler yaratabilir.

İnterstisyel sistitin belirtileri kişiden kişiye farklılık gösterebilir ve hastalığın seyrinde zaman zaman dalgalanmalar yaşanabilir. Bazı dönemlerde semptomlar hafiflerken, stres, enfeksiyon veya hormonal değişimler gibi tetikleyicilerle yeniden şiddetlenebilir. Bu nedenle interstisyel sistit, kronik ve değişken seyirli bir hastalık olarak kabul edilir ve bireyselleştirilmiş bir yaklaşım gerektirir.

İnterstisyel Sistit Nedenleri ve Risk Faktörleri

İnterstisyel sistitin kesin nedeni hala tam olarak bilinmemektedir. Yapılan birçok çalışmaya rağmen, hastalığın ortaya çıkış mekanizması karmaşık ve çok faktörlü olarak değerlendirilmektedir. Bu durum, interstisyel sistitin “sendrom” olarak tanımlanmasına da yol açmıştır, çünkü hastalık tek bir neden yerine, birden fazla etkenin birleşimi ile oluşmaktadır.

Öne sürülen başlıca teoriler arasında, mesane duvarını kaplayan koruyucu glikozaminoglikan (GAG) tabakasının bozulması önemli bir yer tutar. Normalde mesane iç yüzeyi bu özel tabaka ile kaplıdır ve idrardaki zararlı maddelerin mesane dokusuna sızması engellenir. GAG tabakasındaki hasar nedeniyle potasyum gibi idrardaki bazı maddeler mesane kaslarına ve sinirlerine zarar verebilir, bu da ağrı, inflamasyon ve irritasyon ile sonuçlanır. Bağışıklık sistemi bozuklukları da interstisyel sistit gelişiminde rol oynayabilir. Bazı hastalarda bağışıklık sisteminin yanlışlıkla mesane dokusuna saldırdığı düşünülmektedir. Bu nedenle, interstisyel sistit bazen otoimmün hastalıklarla birlikte görülebilmektedir.

Nörolojik bozukluklar da hastalığın ortaya çıkışında etkili olabilir. Özellikle sinir liflerinde meydana gelen aşırı hassasiyet, mesane doluluğuna karşı aşırı ağrı ve rahatsızlık hissine neden olabilir. Bu durum, merkezi sinir sistemi ile idrar kontrolü arasındaki iletişimde bozulmaya işaret eder. İnterstisyel sistitin gelişiminde enfeksiyonların da tetikleyici rolü olduğu düşünülmektedir. Özellikle geçirilmiş ciddi idrar yolu enfeksiyonlarının ardından bazı hastalarda kalıcı mesane irritasyonu ve ağrı şikayetleri başlayabilir.

Risk faktörleri arasında ise cinsiyet önemli bir yer tutar; kadınlar erkeklere oranla çok daha yüksek risk altındadır. Bunun dışında 30-50 yaş arası bireyler daha sık etkilenmektedir. Aile öyküsü olması da genetik yatkınlığa işaret eder. Ayrıca fibromiyalji, irritabl bağırsak sendromu, migren gibi diğer kronik ağrı sendromlarının varlığı da interstisyel sistit riskini artıran faktörlerdendir.