İdrar kaçırma niçin önemlidir?

Birçok hasta gurubu hala bu sorunu dile getirmekten çekinmektedir. Özellikle doğum yapan ve yaşlı hastalar bunun kadın hayatının kaçınılmaz bir sonu olduğunu düşünmektedir. Oysaki son yıllarda tanı ve tedavi yöntemlerindeki ilerlemelerle yaşamın hangi döneminde olursa olsun tedavisi mümkün olan bir sağlık sorunudur.

İdrar kaçırma nedenleri nelerdir?

- Gebelik ve doğum yapmış olmak

Gebelik sırasında görülen idrar kaçırma genellikle doğumdan kısa bir süre sonra düzelir. Vajinal yoldan doğum yapan özellikle iri bebek doğuran ve doğumun 2. evresi dediğimiz çıkım döneminin uzun sürdüğü hastalarda görülme sıklığı fazladır.

- Sigara kullanımı

Risk 2-3 kat artmaktadır. Sigara kullanımı antiöstrojenik etkisiyle kolajen sentezini azaltmakta, kronik obstrüktif akciğer hastalığına yol açıp öksürük sebebi ile idrar kaçırmayı arttırmaktadır.


- Diyet

Çay, kahve, kola gibi diüretik (idrar söktürücü) etkisi fazla olan sıvıları çok tüketenlerde artar.

- İlaçlar

Sedatifler, bazı kalp ve tansiyon ilaçları ile antidepresanların bir kısmı yan etki olarak idrar kaçırmayı arttırır.

- Sistemik ve bazı nörolojik hastalıklar

Diyabet, multipl skleroz, parkinson ve omurilik yaralanmaları idrar kaçırma nedenlerindendir.

- Obezite ve kronik kabızlık

Karın içi basıncını arttıran aşırı kilo ve kabızlıktaki sürekli şiddetli ıkınmalar pelvis (taban kaslarını) zayıflatır.

- Menopoz

Menopozlu yıllarda azalan östrojen hormonundan dolayı doku yapısı gevşer.

- Normal doğum neden idrar kaçırma riskini arttırır?

Mesanenin sabit durmasını sağlayan kaslar normal doğum esnasında yırtılır veya zarar görür Normalde hapşırırken, öksürürken mesane aşağı doğru hareket eder. Mesanenin aşağı doğru daha fazla hareket etmesini alttan gelen destek kas dokusu engeller ve kişi idrar kaçırmaz. Ancak, çevredeki kasların zarar görmesi veya yırtılması nedenleriyle özellikle hapşırırken, öksürürken mesane sabit duramayarak aşağı doğru yer değiştirir, alttaki destek kas dokusu hasarlı olduğu için yeterli desteği sağlayamaz ve mesane aşağı doğru daha fazla sarkar ve kişi idrarını kaçırır

İdrar kaçırma tipleri nelerdir?

Stres üriner inkontinans (Stres tipi idrar kaçırma)

Öksürme, hapşırma, zıplama, ıkınma gibi karın içi basıncının arttığı durumlarda görülen idrar kaçırmadır. %30-40 oranında görülür. Mesane boynu ve idrar deliğinin (üretra) anatomik destek yapılarının zayıflaması sonucu oluşur. Bu şikayeti olan kadınların büyük bir çoğunluğunda aynı zamanda rahim ve idrar kesesinin taban kısmının da aşağıya, vajene doğru kısmen veya ileri derecede sarkması söz konusudur ve vajinadan dışarı çıkan, ele gelen şişlik ortaya çıkar.

Urge inkontinans (Sıkışma tipi idrar kaçırma)

Acil idrar yapma isteği ile birlikte veya bu hissin hemen sonrasında görülen idrar kaçırmadır. Hastaların büyük çoğunluğunda neden bilinmemektedir. Mesane gelen idrarla dolarken ani ve kontrolsüz kasılmalar olur. Kontrolsüz olan kasılmalar sonucu acil idrar yapma zorunluluğu görülür. Genellikle artmış gündüz idrar yapma sıklığı ve gece de 1 kereden daha fazla idrara kalkma şeklinde görülür. Görülme sıklığı %20-30 oranındadır.

Mix inkontinans (Karma tip idrar kaçırma)

Yukarıda anlatılan 2 tipin bir arada olması durumudur. %25-35 oranında görülmektedir.

Taşma inkontinans (Taşma tipi idrar kaçırma)

Mesanenin yetersiz boşalmasına sekonder olarak az miktarda olan idrar kaçırmadır. Diyabetik nöropati, omurilik yaralanması ve multipl skleroz da görülür.

Hangi Durumlarda Doktora Başvurulmalıdır?

- Günde 8-10 kereden fazla idrar yapıyorsanız.
- Gülme, öksürme veya hapşırma ile idrar kaçırıyorsanız.
- Gece 2 kereden fazla idrar yapmak için uyanıyorsanız.
- İdrar yaptıktan sonra damlama şeklinde idrar kaçırıyorsanız.
- İdrar yapma isteği halinde tuvalete gidene kadar idrar kaçırıyorsanız.
- İdrar yapmaya başlamakta güçlük çekiyor ya da çok uzun sürede yapıyorsanız.
- Sinirli, telaşlı iken veya su ile ilgili iş yaparken aniden idrar yapma ihtiyacı hissediyorsanız.
- Sık sık idrar yolu iltihabı oluyorsanız.
- Hazne girişinde elinize kitle geliyorsa.
- Gaz ya da büyük abdest kaçırıyorsanız.
- İdrar kaçırma nedeniyle ped taşıyorsanız.
- Cinsel ilişki sırasında idrar kaçırıyorsanız.
- Cinsel ilişki sırasında ağrı hissediyorsanız.
- Cinsel ilişki sırasında zevk alamıyorsanız ve orgazm problemi yaşıyorsanız.

Pelvik organ prolapsusu nedir?

Pelvik organ prolapsusu (Genital organların sarkması): Normalde pelvisin içinde bulunan idrar torbası, rahim, kalın bağırsakların birisinin ya da hepsinin vajinadan dışarı çıkmasıdır. Pelvis organlarının sarkması ve idrar kaçırma sıklıkla beraber görülür çünkü ortak sebeplerden dolayı meydana gelirler. Doğurmuş kadınların yarısında POP ( Pelvik organ prolapsusu ) görülmektedir. Bu olguların %10-20‘si doktora başvurmaktadır. Tüm kadınların yaklaşık %10'u bu sebeple operasyon geçirmektedir.

Sistosel: Mesanenin vajina ön duvarına doğru sarkmasıdır.
Rektosel: Rektumun (Kalın bağırsağın son kısmı) vajina arka duvarına doğru sarkmasıdır.
Uterus prolapsusu: Rahimin vajinaya ya da vajina dışına sarkmasıdır.
Enterosel: İnce bağırsakların vajinaya doğru fıtıklaşmasına denir.

Tedavileri nelerdir?

- Konservatif tedavi

Diyet ve yaşam tarzı değişiklikleri: Günlük sıvı alımının 1800-2400 ml arasında olması önerilir. Alkollü içecekler, süt ve süt ürünleri, kafeinli içecekler, çay, fazla baharatlı yiyecekler, suni tatlandırıcılar gibi besinlerin azaltılması önerilir. İdeal kiloyu korumak ve sigarayı bırakmak tüm idrar kaçırma tiplerinde etkisi olan yöntemlerdir.

Mesane eğitimi: Haftalık artan süreler ile sadece belirli zamanlarda idrar yapmanın öğretildiği ve yaklaşık hasta uyumuna göre 6-8 hafta süren bir programdır.

Pelvik taban kas egzersizleri (Kegel egzersizleri): Vajina ve makat etrafını saran kaslarınızı beraber kasarak idrar ve gaz çıkışını durduracakmış gibi kasmanız hedeflenir. Bu egzersizlerin sayısı ve süresi giderek arttırılır. Hastalara özel egzersiz kartları verilir.

- Cerrahi tedavi

Ameliyat ile idrar kesesi ve idrar boynu arasındaki açı düzeltilerek istem dışı idrar kaçırma ortadan kaldırılmalıdır. Sarkmayı ve açı bozukluğunu düzeltmek için farklı ameliyat yöntemleri mevcuttur.

İdrar borusunun altına açıyı düzeltmek amacı ile vücut için herhangi bir zararlı etkisi olmayan destekleyici bir bant gevşek olarak yerleştirilir. Bu bant idrar boynunun altını destekleyerek öksürmek veya hapşırmakla karın içi basıncı arttığında ortaya çıkan idrar kaçma durumunu engeller. TVT veya TOT kısaltmaları ile ifade edilen bu tip asıcı ameliyatlar ile idrar kaçırmada % 90'lar civarında başarılı bir düzelme sağlanır. Bu tip bir ameliyat uygulaması sonucunda hastalar sıklıkla aynı gün taburcu edilir.

İdrar kaçırma ameliyatları sırasında zor doğumlardan kalan perine yırtıkları, vajinal genişlemeler ve deformasyonlarda aynı seansta basarıyla opere edilmektedir. İdrar kaçırma problemi olmayan ama bu tür sarkma şikayeti olan hastalarda yine cerrahi daraltma yöntemiyle tedavi edilmektedir.

Sling operasyonları neden tercih edilebilir?

Bu yöntemin kullanılmasının sebepleri:

- En başarılı yöntem oluşu,

- Müdahale süresinin kısalığı (yaklaşık 10-15 dakika),

- Hastalara aynı gün, yürüyerek eve dönebilme imkanı sunabilmesidir.