Gebelik ve servikal (rahim ağzı) yetmezliği

Serviks yetersizliği ikinci trimester gebelik kayıplarının en sık rastlanan sebebidir.

Başlıca belirtileri

Vajinal akıntı
Vajinal kanama veya lekelenme
Su kesesinin açılması
Serviksin açılması ve incelmesidir.
Sıklıkla tanısında geç kalınan bu durum normal gebeliklerin %1-2’sinde de görülebilir.

Servikal yetmezliğe yol açan durumlar:

1-Önceden geçirilmiş servikal müdahaleler: Serviks konizasyonu veya amputasyonu, ikinci trimester gebelik sonlandırılması esnasında serviksin aşırı dilate edilmesi ve vajinal doğum sırasında oluşmuş yırtıkların tamir edilmemesi.

2-Doğumsal olarak anne adayının DES'e (Dietilstilbestrol) maruz kalması: Serviks yetmezliğinin tedavisinde başarılı olunması için erken tanı ve girişim şarttır. Hekim böyle bir durumdan şüphe ediyorsa hemen hastasını değerlendirmelidir. Serviks yetmezliği annenin hayatını tehlikeye sokmaz ancak bebeğin yaşamı tehlikeye girer.

Tanı klinik bulgular göz önüne alınarak yapılır. Ultrasonografik muayene hem gebelik yaşının saptanması hem de servikal açılma ve uzunluğunu değerlendirme açısından önemlidir. Özellikle risk taşıyanların seri ultrasonografik muayeneden geçmesi gerekir. Normal bir serviks 34. gebelik haftasına kadar yaklaşık 5-5.5cm.uzunluğundadır. Bu uzunluk 2.5 cm ve altına inerse tanı koydurucudur. Gebeliğin olmadığı dönemde servikal direncin dilatatör veya balonla ölçülmesi yada HSG (rahim filmi) kullanılabilir. Fakat çok hassas ve spesifik yöntemler değildir.

Tedavi

Servikal serklaj: Gebeliğin 14.haftasından sonra serviksin etrafına atılan dikişle sağlamlaştırılmasıdır. Servik açıklığı 2 cm'e ulaşmadan yapılırsa başarı şansı yüksektir. Eğer enfeksiyon şüpheside varsa bu işlemden önce tedavi yapılmalıdır. Teknik olarak en sık kullanılan iki yöntem vardır (Mc Donald ve Shirodkar). Her ikisinde de başarı oranı %75-90’lardadır. İşlem sonrası 24 saat kasılmaları önleyici tedavi uygulanabilir. Cinsel ilişki en az bir hafta yasaklanır. 1-2 hafta arayla servikal muayene ile takip yapılır.

Su kesesi yırtılmışsa, uterus kasılmaları varsa, uterus içi enfeksiyon veya fetal anomali tespit edilmişse serklaj işlemi yapılamaz. Her şey yolunda giderse gebelik terme gelince dikiş kesilir. Bu işlemin doğum eylemi başlamadan yapılması uygundur.