Kan akımını tamamen durdurup pıhtı oluşturabilir | Bacak reflüsü tedavi edilmezse hayat tehdit ediyor
Güncelleme Tarihi:
Kadınların en büyük sorunlarından biri olan bacak reflüsü tedavi edilmezse ciddi rahatsızlıklara yol açabiliyor. Kozmetik bir problem olduğu düşünülerek önemsenmeyen bu durum yıllar sonra karşınıza çok daha büyük bir sorun olarak çıkabilir. Tıpkı 33 yaşındaki Birsen A’nın başına gelenler gibi…
Bacağındaki varisleri 20'li yaşlarının sonunda fark ettiğini ancak bunun sadece estetiksel bir sorun olduğunu düşünerek hiç doktora gitmediğini belirten Birsen A, bir sabah kalktığında bacakları üstünde duramadı ve yatağa yığıldı. Doktora gittiğinde duydukları karşısında dehşete kapıldı. “Neredeyse korkudan kalp krizi geçirecektim” diyen genç kadın sorunun bu kadar ciddi olduğunu hiç düşünmemişti.
Yaşadığı sorunun adı halk arasında "Bacak reflüsü' olarak biliniyor. Varis problemi olanların bunu önemsemeleri ve mutlaka doktora gitmeleri gerektiği konusunda herkesi uyarmak isteyen Birsen A., bu süreçte yaşadıklarını şu sözlerle anlattı:
“20’li yaşlarından beri varis problemim vardı ama hayatımı hiçbir şekilde etkilemiyordu. Sadece görüntü olarak damarlarım daha belirgindi hepsi bu. Son birkaç aydır varislerin olduğu sol bacağımda bir ağrı hissetmeye başladım. Bazı günler spor yapmakta zorlanıyordum ancak bunun da kas ağrısı olduğunu düşündüğüm için yine çok ciddiye almadım. Ta ki bir sabah bacağım şiş uyanana kadar… Akşam bacağım epey ağrımıştı ağrı kesici alıp yattım ama sabah bu şekilde bir bacakla kalkacağım aklımın ucundan geçmezdi.
O sabah uyandığımda ayağımın üzerine basamıyordum, ağrı bileğe kadar inmişti. Apar topar bir arkadaşımı çağırdım. Basamadığım için ben kucağına aldı ve hastaneye götürdü. Doktorlar MR ve doppler ultrason sonrası yaşadığım sorunların halk arasında bacak reflüsü olarak bilinen venöz reflüsünden kaynaklandığını söyledi ve hemen tedaviye başladılar."
Doktor bacaklarında aylarca iyileşmeyen yaraların oluşabileceğini, bacaklarındaki damarların kanın akışkanlığını yavaşlattığını, kan akımının tamamen durması halinde pıhtı oluşma riskinin olduğunu ve tedavi edilmediğinde ciddi komplikasyonlara neden olabileceğini söyledi.
Birsen A.'nın tedavisi iki haftadır devam ediyor ve birkaç gündür ayaklarının üstüne basmaya başladı. İki hafta boyunca “Acaba bu sorun kalbime bir zarar verir mi, pıhtı atar mı?” diye uykularının kaçtığını söyleyen Birsen A., insanların bacaklarındaki varislerin basit sağlık sorunu olduğunu düşünmemelerini, ihmal etmeden mutlaka doktora gitmeleri gerektiklerini sözlerine ekledi.
Kadınları 3 kat daha fazla etkileyen bacak reflüsünün nedenlerini, hangi belirtilerle sinyal verdiğini, riskleri ve tedavi yöntemlerini Kalp ve Damar Cerrahisi Uzmanı Op. Dr. Cem Atik ile konuştuk.
BACAK DAMARLARI, KANI KALBE TAŞIYAMIYOR
Bacaklarda bulunan çok sayıdaki ven, yani toplardamarlardan kaynaklanan bacak reflüsünün yaşam kalitesini önemli oranda düşüren bir sorun olduğunu söyleyen Op. Dr. Cem Atik, bacak reflü hastalığının, bacak damarlarının kanı kalbe taşıyamadığı bir sağlık problemi olduğunu ifade etti.
Genellikle ‘kronik venöz yetmezlik’ olarak da bilinen bu durumun venlerin içindeki, aşağıdan yukarıya doğru tek yönlü çalışan kapakların düzgün kapanmadığında sorunların baş göstermeye başladığını belirten Atik, bu sorunun oluşumunu şu sözlerle anlattı:
“Zayıflamış ve harap olmuş kapaklar, baldır adaleleri gevşediğinde kanı tutamaz. Bu da ven içindeki kanın ayaklara doğru geri kaçışına ve özellikle bilek ve baldırda kanın göllenmesine neden olur. Kapakların altında artan basınç onları daha da zayıflatır.”
Bacak reflüsü, toplumda yüzde 20-34 oranında görülen bir hastalıktır. İleri düzeyde varis ise yüzde 12 oranında görülür.
KAN HAREKETİ YER DEĞİŞEREK AYAKLARA DOĞRU GERİ KAÇIYOR
Bacak reflüsü hangi belirtilerle sinyal veriyor?
Bacak reflüsü, ven kapakçıkları bozulduğunda, aşağıdan-yukarıya doğru olması gereken kan hareketi yön değiştirerek yukarıdan-aşağıya, ayaklara doğru bir geriye doğru kaçırma olur. Bunun sonucu olarak da bireylerde görülen belirtileri Op. Dr. Cem Atik şöyle sıraladı.
• Kas krampları (Özellikle gece saatlerinde artış gösterir)
• Öğleden sonra bacaklarda ve ayaklarda hissedilen ağırlık hissi
• Zonklama, yanma veya acı şeklinde ortaya çıkan ağrılar
• Genel bir huzursuzluk duygusu
• Açıklanamayan yorgunluk hali
• Özellikle ayak ve ayak bileklerinde başlayarak yukarıya doğru ilerleyen şişlikler
• Cilt renginde meydana gelen değişiklikler
• Geçmeyen kaşıntı
Bacak reflü hastalığının görsel belirtileri nelerdir?
• Örümcek ağı şeklinde ince kırmızı mor damar çizgileri- telenjiektazi
• Cilt altında şiş ve bükülmüş damarların belirginleşmesi ile dışarıdan görünür hale gelmesi (Dış varis)
• Yara izleri veya sertleşmiş cilt dokusu
• Aşırı kuru, pürüzlü veya pullanmış cilt
• Ülserler veya açık yaraların oluşumu
UZUN SÜRE OTURMAK DA AYAKTA DURMAK DA RİSKİ ARTIRIYOR
Bacak reflüsü en çok kimlerde olur?
Op. Dr. Cem Atik, varis ve bacak reflüsü gelişme riskinin kimlerde daha yüksek olduğunu anlattı.
• Kalıtımsal (En sık görülen nedendir)
• Cinsiyet (Genel olarak tüm yaşlarda kadınlarda, erkeklere göre 3 kat daha fazla görülür)
• Yaş (60 yaşına gelen kadınların yüzde 75’inde, erkeklerin ise yüzde 45’inde görülür)
• Hormonal (Ergenlik, menopoz, doğum kontrol-östrojen-progesteron vb. haplar)
• Hamilelik
• Uzun süre oturmayı veya ayakta durmayı gerektiren meslekler
• Hızlı kilo kaybı veya alımı
• Bacak yaralanmaları
• Yaşlanma
• Ağır sporlar (Vücut geliştirme, halter vb.),
• Sık sık yapılan uzun güneş banyoları, sauna, kaplıca
AKCİĞERE GİDEN BİR DAMARIN TIKANMASINA NEDEN OLABİLİR
Hayatı tehdit edebilecek boyuta gelebilir mi?
“Venöz reflü gelişirken, bacaklardaki toplardamarların içindeki kapakçıkların geriye kaçırması yüzünden artan basınç, bu damarları kıvrımlı bir yapıya dönüştürür. Kıvrımlı ve genişlemiş bir damarın kanın akışkanlığı yavaşlar.” diyen Atik, uzun yolculukların, özellikle uzun uçak yolculuklarının, bacağa gelen darbelerin, vücudun susuz kalması gibi durumlarda toplardamar içindeki zaten yavaş olan kan akımının tamamen durabileceğini ve pıhtı oluştuğunu söyledi. Bu pıhtının tedavi edilmediğinde akciğere giden bir damarın tıkanmasına (Akciğer embolisi) yol açarak hayati risk yaratabileceğinin altını çizdi.
Topuklu ayakkabı giymek bacak reflü oluşumuna zemin hazırlar mı?
Dr. Atik, topuklu ayakkabı giymenin ve uzun süre ayakta durmanın bacak reflüsü ve varis şikâyetlerini artırabileceğini söyledi.
Bacak reflü tanısı nasıl konulur?
Bacak reflüsü, kalp ve damar cerrahları tarafından tanısı konan ve tedavi edilebilen bir hastalıktır. Op. Dr. Cem Atik, kan akışını daha iyi ve net anlamak için ‘Doppler ultrason’ cihazı kullanıldığını ve bu muayene sırasında yapılanları sıraladı:
• Damarlardaki tıkanıklıklar detaylı olarak incelenir.
• Kapakçıkların fonksiyonu değerlendirilir.
• Bacak reflü derecesi ölçülür.
• Damar çapları değerlendirilir.
Bacak reflüsü olan kişiler yatmalı mı yoksa spora veya yürüyüşe devam edilmeli mi?
Bu sorumuza Op. Dr. Cem Atik şöyle yanıt verdi:
“Bacak reflüsü olan hastalar açısından en iyi spor yürüyüştür. Yüzme de baldır kaslarını en çok çalıştıran spor olduğundan iyi bir seçenek olacaktır. Ağırlık kaldırma ve ağır sporlar bacak reflüsü olan hastalar için önerilmez.”
SİGARA İÇMEYİN, BOL BOL SIVI TÜKETİN
Sigara ve beslenme iyileşme sürecinde ne kadar etkili?
Sigaranın vücuttaki tüm damarlar üzerinde olumsuz etki gösterdiği düşünüldüğünde bacak reflüsü hastalığının iyileşme sürecinde de sigara kullanımının olumsuz etkisinin olacağını ifade eden Atik, sağlıklı ve lif yönünden zengin gıdalarla beslenmenin yanı sıra bol sıvı tüketmenin de önemine dikkat çekti. Ayrıca gelişebilecek kabızlık sorununun bacak reflüsünü artırdığı gibi acı tüketiminin de bacak reflüsüne bağlı şikâyetlerin ortaya çıkmasına yol açabileceği konusunda uyardı.