Hangi bal ne kadar sağlıklı? Pahalı olanlar gerçekten daha mı iyi? Sahtesi nasıl anlaşılır? İşte bal hakkında A’dan Z’ye her şey…

Sahte bal gerçek bir sorun ve birçok ürün glikoz şurubu, yüksek fruktozlu mısır şurubu veya diğer ucuz tatlandırıcılarla şişirilmiş durumda.

- Gerçek balın bizim için iyi olduğunu biliyoruz ama bu ‘iyi’ tam olarak nedir?
- Bal sağlığımız için hangi faydalar sağlıyor?
- Pahalı olan bal gerçekten diğerlerinden daha mı sağlıklı?
- Balın sahtesini nasıl ayırt edebilirsiniz?

Uzmanlar bal hakkında merak edilen tüm noktaları detay detay anlattı.

BALIN SAĞLIĞA FAYDALARI NELERDİR?

Kalp sağlığını koruyor

The Telegraph'a konuşan Beslenme Uzmanı Julie Gough, “Bal, kan basıncını düşürmeye ve kalp ritmini düzenlemeye yardımcı olabilir; bunlar da daha iyi kardiyovasküler sağlığa katkıda bulunan faktörlerdir” dedi.

Küçük çalışmalar balın kolesterol seviyelerini iyileştirebileceğini ve bunun da kalp hastalığı riskini azaltabileceğini gösteriyor. Ayrı bir araştırma, bal peteğinin kalp sağlığını daha da destekleyebileceğini, çünkü içerdiği balmumunun da kolesterolü düşürmeye yardımcı olabileceğini öne sürüyor.

Beslenme uzmanı Rob Hobson, bunun balda bulunan ve oksidatif stresi ve iltihabı azaltmaya yardımcı olabilecek doğal antioksidanlar olan polifenollerden kaynaklanabileceğini, bunların her ikisinin de kalp hastalıklarında rol oynadığını söyledi ve ekledi:

“Bununla birlikte, genel kanıtlar karışıktır ve herhangi bir etki en iyi ihtimalle mütevazıdır. Kardiyovasküler sağlığı desteklemek için en iyi yaklaşım, bütün gıdalar açısından zengin bir beslenme, düzenli egzersiz ve diğer kanıtlanmış yaşam tarzı stratejileridir.”

Öksürük ve soğuk algınlığını hafifletiyor

Balın, sorunlu öksürükleri tedavi etmek gibi bazı tıbbi faydaları olduğu biliniyor. Oxford Üniversitesi'ndeki araştırmacılar tarafından yapılan bir incelemede, balın tek başına veya çaya karıştırılarak öksürük ve soğuk algınlığının şiddetini, sıklığını ve süresini olağan tedavilere (antihistaminikler, öksürük şurupları ve anti-enflamatuarlar gibi) kıyasla azalttığı bulundu.

Gough, “Balın koyu kıvamı boğazı kaplayarak tahrişi azaltıyor ve öksürük için anında rahatlama sağlıyor” diye açıkladı.

Çalışma balın bir tedavi olduğunu kanıtlamasa da bilim insanları bir uzmana gitmeden önce solunum semptomlarını balla hafifletmeyi denemeyi tavsiye etti.

Bağışıklık sağlığını güçlendiriyor

Bal, oksidatif stresi ve iltihabı azaltmaya yardımcı olan doğal antioksidanlar olan polifenoller ve flavonoidler içeriyor.

Laboratuvar çalışmaları, balın, özellikle de manuka çeşitlerinin, bağışıklık hücrelerinin aktivitesini artırarak bağışıklık sistemini güçlendirebileceğini gösteriyor ancak bu etkiyi doğrulamak için daha fazla insan deneyi gerekli.

Hobson, “Manuka balı, metilglioksal (MGO) içeriği nedeniyle antimikrobiyal özelliklere sahiptir ve bu da enfeksiyonlarla savaşmaya yardımcı olabilir” dedi.

Bağırsak sağlığını artırıyor

İyi bir bağırsak sağlığı genel sağlığımızın anahtarıdır. Sağlıklı bir bağırsak astarı, zararlı bakterilerin veya patojenlerin vücuda girmesini ve bağışıklık hücresi aktivitesini uyarmasını önler. İşte bu noktada bal bir rol oynayabilir. Bağırsaklarımızdaki bifidobacterium ve lactobacilli gibi yararlı bakterileri besleyen prebiyotikler içerir ve bunlar bağışıklık düzenlemesinde önemli bir rol oynar.

Yara iyileşmesini hızlandırıyor

Balın yara ve yanıkların iyileşmesine yardımcı olduğu biliniyor. Auckland Üniversitesi'nde yapılan bir inceleme, tatlı maddenin bu yaraları gazlı bez ve keten gibi malzemelerden yapılan geleneksel pansumanlardan daha hızlı iyileştirebileceğini gösterdi.

 BESLENME UZMANLARINA GÖRE EN İYİ BALLAR SIRALAMASI

1- Manuka balı

Gough, “Manuka balı, en sağlıklı olduğu klinik çalışmalarla desteklenen bir bal çeşididir. Bunun nedeni, enfeksiyonlarla savaşmaya ve sağlıklı bir bağışıklık tepkisini sürdürmeye yardımcı olabilecek güçlü antibakteriyel etkileridir” dedi.

Her bir kavanoz manuka balının benzersiz bir manuka faktörü (UMF) veya metilglioksal (MGO) derecesi olmalıdır; daha yüksek bir sayı daha güçlü bir antibakteriyel etkiye sahip olduğunu gösterir.

2- Pastörize edilmemiş bal ya da ham bal

Gough, “Bazen ham bal olarak da adlandırılan pastörize edilmemiş bal, doğrudan kovandan çıkan işlenmemiş ve pastörize edilmemiş baldır. Enzimleri, antioksidanları ve besin maddelerini koruduğu için doğal ve sağlıklı bir seçimdir. Ancak ham bal pastörizasyon sırasında öldürülmediği için zararlı bakteriler içerebilir ve bu da özellikle çocuklar için riskli olabilir” diye konuştu.

3- Akasya balı

Akasya balı, kara çekirge veya yalancı akasya ağacı olarak bilinen bir çiçeğin nektarından elde edilir. Geleneksel baldan çok daha açık renkli, neredeyse şeffaf ve daha hafif bir tada sahiptir. Geleneksel baldan daha uzun süre sıvı halde kalıyor ve çok daha yavaş kristalleşiyor, bu da onu daha popüler yapıyor ancak geleneksel bal türlerinden daha pahalı olabiliyor.

4- Organik bal

Besin değeri ve saflık sizin için önemliyse, minimum işleme nedeniyle daha fazla besin, enzim ve polen tuttuğu için ham bal daha üstündür. Bununla birlikte, kimyasal içermeyen üretim önemliyse, organik bal pestisit maruziyeti ve organik tarımı destekleme konusunda endişe duyanlar için idealdir.

Gough, “Hem ham hem de organik bal bulabilirseniz en iyisini elde edersiniz” dedi.

5- Süpermarket balı

Gough'a göre, daha ucuz olan süpermarket balları genellikle yüksek oranda işleniyor ve bu da balı besinsel açıdan daha kalitesiz hale getiriyor.

Market ballarının aynı zamanda aşırı işlenmiş ve pastörize edilmiş (ısıl işlem görmüş) olma ihtimali de var; bu, besin maddelerini öldüren bir işlemdir ve pestisit ve katkı maddelerinden arındırılmış olmayabilir. Bununla birlikte, sağlık faydalarından yararlanma şansınızı artırmak için daha koyu renkli bal çeşitlerini tercih edin.

BAL ŞEKERDEN DAHA MI İYİDİR?

Bal, sağlık özellikleri nedeniyle şeker yerine daha besleyici bir alternatif olarak lanse edilse de uzmanlar aşırıya kaçılmaması konusunda uyarıyor çünkü bal hala serbest şeker olarak sayılıyor ve fazla serbest şeker de kilo alımına ve diş çürümesine katkıda bulunabileceği anlamına geliyor.

Gough, “Bal esas olarak şekerlerden (glikoz ve fruktoz) yapılır. Daha rafine şekerlerin sahip olmadığı faydalara sahip olsa da kan şekeri seviyelerini yükseltme konusunda benzer bir etkiye sahiptir” dedi.

Hobson ise ekledi: “Bal, az miktarda vitamin, mineral, flavonoidler ve fenolik asitler gibi antioksidanlar içerdiğinden, normal şekerden bazı farklılıkları vardır, bu da sağlık açısından bazı faydalar sağlar. Bununla birlikte, bu bileşiklerin konsantrasyonları çok küçük olduğundan, önemli bir fayda elde etmek için tüketmeniz gereken bal miktarı, bu süreçte çok fazla şeker tüketmek anlamına gelebilir. Ancak bal, protein açısından zengin gıdalar, lif ve sağlıklı yağlar içeren dengeli bir öğüne dahil edilirse kan şekeri üzerindeki etkisini hafifletmeye yardımcı olabilir.”

Gough ayrıca, balın tadı şekerden daha tatlı olduğundan, aynı tadı elde etmek için şekerden daha az bal kullanabileceğinizi ve bu durumda sağlıklı bir takas olabileceğini de belirtti.

SAHTE BAL NEDİR VE NASIL ANLAŞILIR?

Bal çok talep gördüğü için, saf bala şuruplar ve ucuz katkı maddeleri eklenerek seyreltilebiliyor. Bu da balı sahtekarlığa karşı savunmasız hale getiriyor.

Süpermarketten bal satın alıyorsanız, genellikle daha açık olanlara kıyasla daha yüksek antioksidan içeriğine sahip olan koyu renk bal çeşitlerini tercih edin ve alabileceğiniz en pahalı versiyonu satın alın.

İşte uzmanlara göre hakiki balın nasıl satın alınacağına dair bazı ipuçları:

Etiketi okuyun: Glikoz, mısır şurubu veya tatlandırıcı eklenmiş ürünlerden kaçının ve ‘saf’ ve ‘filtrelenmemiş’ gibi ifadeleri kontrol edin.

Kristalleşme: Gerçek bal, özellikle soğuk havalarda zamanla kristalleşme eğilimi gösterirken, sahte bal genellikle akıcı kalır. Ancak bazı hakiki bal türleri daha yavaş kristalleşir, bu nedenle bu kusursuz bir test değildir.

Sertifikaları kontrol edin: UMF (manuka için) veya organik sertifikalar gibi işaretleri arayın.

Kaynak şeffaflığı: Balın nereden geldiğini açıkça belirten markaları seçin.

BAL HERKES İÇİN İYİ MİDİR?

Hobson, “Bal, bebek botulizmi riski nedeniyle bir yaşın altındaki bebeklere asla verilmemelidir. Botulizm, toprakta ve tozda yaşayan ve bala bulaşabilen Clostridium botulinum bakterisinin tüketilmesinden kaynaklanan ciddi bir hastalıktır” dedi ve ekledi:

“Tip 2 diyabet hastaları, kan şekeri seviyelerinin yükselmesine neden olabileceği için beslenmelerine rutin olarak bal eklememelidir. Dikkatli tüketmeli ve şeker gibi diğer tatlandırıcılar gibi davranmalıdırlar.”

Gough da arılara, arı polenine veya bala alerjisi olanların, tüketmeleri halinde alerjik reaksiyon yaşayabilecekleri için baldan kaçınmaları gerektiğini söyşedi.

BAL SİZİN İÇİN İYİ Mİ?

Gough, “Bal, ölçülü tüketildiğinde genellikle sağlık için iyi kabul edilir” dedi ve şu bilgileri verdi:

-- Bunun nedeni antioksidanlar, vitaminler ve mineraller içermesi, boğaz ağrılarını yatıştırması, öksürüğü bastırması ve antimikrobiyal özelliklere sahip olmasıdır.

-- Ancak yine de bir şekerdir ve kan şekerinin yükselmesini ve kilo alımını önlemek için az miktarda tüketilmelidir.

-- Resmi tavsiye, günde 30 gramdan fazla serbest şeker tüketilmemesi yönündedir. Bu da üç yemek kaşığı balın önerilen miktarın üzerine çıkacağı anlamına geliyor.

KRİSTALİZE BAL YEMEK GÜVENLİ MİDİR?

Gough bu soruya, “Evet, kristalize bal yemek tamamen güvenlidir. Kristalizasyon süreci doğaldır ve balın kalitesini ya da besin değerini etkilemez. Sıvı haline geri döndürmek için bal kavanozunu su dolu bir kabın içerinde hafifçe ısıtabilirsiniz. Ancak faydalı enzimleri yok edebileceği için aşırı ısıtmaktan kaçının” cevabını verdi.