Meme kanseri hakkında en çok merak edilen 5 soru
Güncelleme Tarihi:
Meme kanseri kadınlarda en sık görülen kanserlerden biri olarak öne çıkıyor. Aile öyküsü, özellikle genç olan birinci derece akrabalarında meme kanseri geliÅŸen kadınlarda, ilk risk faktörü olarak biliniyor. Meme kanseri erken evrede yakalandığında tedavide daha baÅŸarılı sonuçlar elde ediliyor. Prof. Dr. Bülent Çitgez, meme kanseri ile ilgili en çok sorulan sorulan yanıtlarını paylaÅŸtı.Â
1-) Genç kadınlarda meme kanseri artış ne durumda?Â
Gençlerde meme kanseri riski 45 yaÅŸ üstündeki kadınlara göre daha azdır. Yirmili yaÅŸlarda ortalama meme kanseri geliÅŸim riski 1/1800, otuzlu yaÅŸ gruplarda 1/230 ÅŸeklindedir. Aile öyküsü, özellikle genç olan birinci derece akrabalarda meme kanseri geliÅŸen kadınlarda, ilk risk faktörüdür.
Sadece yaÅŸ göz önünde bulundurulduÄŸunda meme kanseri tanısı almış genç kadın hasta BRCA (meme kanserine yatkınlık genleri) mutasyon taşıyıcı olma olasılığı daha fazladır. Ancak her yaÅŸ grubundaki kadınlara rutin kendi kendine meme muayenesi veya klinik muayene yapılması tıbbi kuruluÅŸlar tarafından mutlaka önerilmelidir.
2-) Genç anne olmak meme kanserinin risk faktörlerinden biri midir?Â
Ä°lk çocuÄŸunu 35 yaşında veya daha genç yaÅŸta doÄŸuran kadınların meme kanseri riski azalma eÄŸilimindedir. Ä°lk çocuÄŸunu daha ileriki yaÅŸlarda doÄŸuran kadınların ise meme kanserine yakalanma riski, ilk çocuÄŸunu daha genç yaÅŸta doÄŸuran kadınlara göre yüksektir. Hamilelik sırasında meme hücreleri hızla büyür.
BAKMADAN GEÇME!
Hamilelikten önce meme hücrelerinde herhangi bir genetik hasar varsa, hücreler büyüdükçe kopyalanır. Hücrelerdeki bu artan genetik hasar meme kanserine yol açabilir. Böyle bir genetik hasara sahip olma ihtimali yaÅŸla birlikte artar. Bu durum yüksek yaÅŸta anne olanların kanser riskinin endiÅŸe edici olma sebebini açıklamaktadır.
3-) Meme kanserine yakalanan bir kadın anne olabilir mi?Â
Meme kanserine yönelik bazı tedaviler kadının doÄŸurganlığını etkileyebilir. ÖrneÄŸin, meme kanseri için kemoterapi yumurtalıklara zarar verebilir ve bu da bazen tedavi aldığı sırada veya sonrasında kısırlığa neden olabilir. Yine de birçok kadın tedavi sonrasında hamile kalabilmektedir.
BAKMADAN GEÇME!
Meme kanseri tedavisinden sonra hamile kalmak güvenli olsa da bazı kadınlar hamilelik sırasında östrojen hormonu seviyelerinin yükselip tekrar kanserin nüksetmesine (kanserin geri gelmesine) neden olacağından endiÅŸe duymaktadır. Ancak meme kanseri tedavisinden sonra hamile kalan kadınlarda meme kanserinin tekrarlamasına veya ölüm riskinin daha yüksek olmasına sebep deÄŸildir.
4-) Tedavi süresince hamile kalınabilir mi?Â
Tedavi sırasında kullanılan ilaçların hastanın vücudundan temizlenmesi gerekmektedir. Ancak meme kanseri tedavisinden sonra hamile kalmadan önce beklenecek sürenin kesin uzunluÄŸunu vermek zordur. Kemoterapi yumurtaların bazılarında genetik mutasyonlara (genlerdeki deÄŸiÅŸikliklere) neden olabilir. Bu mutasyonlar, bu yumurtalardan doÄŸan çocukta saÄŸlık sorunlarına neden olabilir. Kemoterapiyi tamamladıktan sonra hamile kalmaya çalışmadan önce en az 1 yıl beklenmelidir, böylece vücudun hasarlı yumurtaları temizlemeye zamanı olur.
BAKMADAN GEÇME!
Kemoterapi ve diÄŸer bazı kanser tedavileri büyüyen embriyoya veya fetüse zarar verebilir. Bu tedavilerden birini kullanırken hamile kalınırsa düÅŸük yapma ihtimali yüksektir veya çocukta doÄŸumsal kusurlar olabilir. Her ilacın vücuttan temizlenmesi farklı bir süre alır; bu nedenle beklenilmesi gereken süre, uygulanan tedavinin türüne baÄŸlıdır. Tedavisi kesilirse, çocuk doÄŸduktan sonra veya emzirmeyi bıraktıktan sonra tedaviye yeniden baÅŸlanılmalıdır.
5-) Ailesinde meme kanseri öyküsü olan kadınlar korunma amaçlı nasıl bir yol izlenmeli?
Yakın akrabalarında meme kanseri tanısı olan kadınların bu hastalığa yakalanma riski daha yüksektir. Birinci derece bir kadın akrabanıza (kız kardeÅŸ, anne, kız) meme kanseri tanısı konmuÅŸsa riskiniz iki katına çıkar. Birinci derece akrabalardan ikisinde teÅŸhis konmuÅŸsa riskiniz ortalamanın 5 katıdır.
Bazı durumlarda ailede güçlü meme kanseri öyküsü BRCA1 veya BRCA2 geni gibi yüksek meme kanseri riskiyle iliÅŸkili anormal bir gene sahip olmakla baÄŸlantılıdır. Bu yüzden meme kanserine yakalanma riskinin yüksek olduÄŸu düÅŸünülen kiÅŸilere genetik danışmanlık mutlaka önerilmelidir.
BAKMADAN GEÇME!
Bu bireylere saÄŸlıklı kiloyu korumak, düzenli egzersiz yapmak, alkolü sınırlamak, saÄŸlıklı yiyecekler yemek, sigara içmemek gibi yaÅŸam tarzı deÄŸiÅŸiklikleri önermektedir. Bu yaÅŸam tarzını benimsemelerinin yanı sıra, ailesinde meme kanseri öyküsü olan kadınlar için hormonal tedavi ilaçları ve risk azaltıcı cerrahi gibi baÅŸka risk azaltma seçenekleri de vardır. Ayrıca hastaya, doktoru ile iletiÅŸime geçmesi, mutlaka kiÅŸiye özel ve uygun bir tarama programına girmesi önerilmektedir.