Çocuklarda karın ağrısı: masum bir şikâyet mi, yoksa ciddi bir hastalığın habercisi mi?
Güncelleme Tarihi:
Çocuklarda karın ağrısı, ebeveynleri en çok endişelendiren sağlık sorunlarından biridir. Çoğu zaman basit nedenlere bağlı olsa da bazı durumlarda ciddi hastalıkların belirtisi olabilir. Çocuk Cerrahisi Bölümünden Dr. Öğr. Üyesi Sinan Kılıç karın ağrısının nedenleri ve dikkat edilmesi gereken belirtileri anlattı.
BÜYÜK BİR KISMINDA AĞRI NEDENİ GASTROENTERİT
Çocuklarda karın ağrısı, çoğunlukla hafif ve geçici nedenlere bağlı olsa da bazı durumlarda ciddi hastalıkların belirtisi olabilir. Karın ağrısı şikâyetiyle hastaneye başvuran çocukların büyük bir kısmında neden; gastroenterit (mide-bağırsak enfeksiyonu), idrar yolu enfeksiyonu, bağırsak parazitleri veya kabızlık gibi hafif ve geçici durumlar olmaktadır. Ancak bazı çocuklarda yapılan tüm testlere rağmen ağrının nedeni net olarak belirlenememektedir. Genel olarak, çocuklarda karın ağrısı nedeniyle hastaneye başvuranların yalnızca %5’inde cerrahi müdahale gerektiren bir hastalık tespit edilmektedir.
Karın içinde acil müdahale gerektiren iltihabi veya cerrahi hastalıkların oluşturduğu belirtilerin tümüne 'akut karın' denir. Bu terim, özellikle apandisit, bağırsak düğümlenmesi ve mide delinmesi gibi acil ameliyat gerektiren durumları tanımlamak için kullanılır. Ancak, her karın ağrısı akut karın anlamına gelmez. Tanıyı netleştirmek için hastanın detaylı muayenesi ve gerekirse ileri tetkiklerin yapılması gerekir. Özellikle küçük çocuklarda bu değerlendirme daha da zorlaşır. Bebekler ve küçük yaş grubu çocuklar, ağrının tam olarak nerede olduğunu veya nasıl hissettiklerini tarif edemedikleri için doktorların teşhis koymasını güçleştirebilir.
BAKMADAN GEÇME!
KÜÇÜK ÇOCUKLARDA TANI KOYMAK DAHA ZOR
Yenidoğan ve küçük çocuklarda anatomik farklılıklar da tanıyı zorlaştıran bir etkendir. Bu yaş grubunda kemik yapıları tam olarak gelişmediği için, normalde leğen kemiği içinde bulunması gereken mesane, rahim ve yumurtalıklar gibi organlar karın boşluğunda yer alabilir. Karın bölgesi küçük olduğu için de farklı organlardan kaynaklanan ağrılar birbirine karışabilir. Bu yüzden küçük çocuklarda karın ağrısının değerlendirilmesi daha fazla dikkat gerektirir.
BAKMADAN GEÇME!
EN CİDDİ NEDENLERDEN BİRİ APANDİSİT
Çocuklarda karın ağrısının altında yatan en ciddi nedenlerden biri apandisittir. Apandisit, kalın bağırsağın başlangıcında yer alan ve apendiks adı verilen küçük bir uzantının iltihaplanması sonucu oluşur. Tedavi edilmediğinde apendiks patlayarak karın içine enfeksiyon yayılmasına neden olabilir ve ciddi sağlık problemlerine yol açabilir. Apandisit genellikle göbek çevresinde hafif başlayan bir ağrı ile başlar ve zamanla sağ alt karın bölgesine yerleşir. Ağrıya genellikle mide bulantısı, kusma, iştahsızlık ve hafif ateş eşlik eder.
Karın içi cerrahi müdahaleler arasında en sık yapılan ameliyat apendektomidir, yani iltihaplanan apendiksin cerrahi olarak çıkarılmasıdır. Apandisit, oldukça yaygın bir hastalıktır. İnsanlarda yaşam boyu apandisit geçirme riski %7’dir. Erkeklerde bu oran %8.6, kadınlarda ise %6.7 olarak hesaplanmıştır. Yani ortalama her 15 kişiden biri, hayatının bir döneminde apandisit ile karşılaşmaktadır. Çocuklarda ise bu oran biraz daha düşüktür. 15 yaşından küçük çocuklarda apandisit görülme oranı %1 civarındadır ve en sık 6-12 yaş aralığında rastlanmaktadır.
BAKMADAN GEÇME!
ÇOCUKLARDA APANDİSİT BELİRTİLERİNE DİKKAT
Karın ağrısının her zaman apandisitten kaynaklanmadığı unutulmamalıdır. Ancak aşağıdaki belirtilerin bir veya birkaçının bir arada bulunması durumunda, zaman kaybetmeden bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerekmektedir.
• Karın ağrısının birkaç saatten uzun sürmesi ve şiddetinin giderek artması
• Ağrının göbek çevresinde başlayıp sağ alt karın bölgesine yayılması
• Çocuğun hareket ettikçe veya karnına dokunuldukça ağrısının artması
• Mide bulantısı, kusma veya iştahsızlık olması
• Hafif de olsa ateşin eşlik etmesi
• Karın bölgesine dokunulmasına izin vermeyecek kadar hassasiyet oluşması
• Dışkıda kan görülmesi
Bu belirtiler apandisitten şüphelenmek için önemli işaretlerdir. Erken tanı konulmadığında, apandisit patlayarak ciddi enfeksiyonlara yol açabilir ve tedavi sürecini zorlaştırabilir.
BAKMADAN GEÇME!
PSİKOLOJİK FAKTÖRLER DE KARIN AĞRISINA NEDEN OLABİLİR
Çocuklarda karın ağrısına neden olan faktörler yalnızca fiziksel hastalıklarla sınırlı değildir. Özellikle okul çağındaki çocuklarda stres, kaygı ve psikolojik baskılar da karın ağrısına yol açabilmektedir. Okul başarısı, aile içi gerginlikler veya sosyal çevre ile ilgili sorunlar bazı çocuklarda mide-bağırsak sistemini etkileyerek karın ağrısı şikâyetlerine neden olabilir. Eğer fiziksel bir hastalık bulunamazsa, psikolojik faktörler göz önünde bulundurulmalıdır.
ERKEN TEŞHİS VE DOĞRU YÖNLENDİRME HAYAT KURTARIR
Çocuklarda karın ağrısı her zaman ciddi bir hastalığın belirtisi olmasa da, bazı durumlarda hızla müdahale edilmesi gereken bir acil durum olabilir. Özellikle uzun süren, şiddetlenen ve ek belirtilerle birlikte görülen karın ağrılarında zaman kaybetmeden bir doktora başvurulması gerekiyor.
Apandisit gibi cerrahi müdahale gerektiren hastalıkların erken teşhisi, tedavi sürecini kolaylaştırır ve ciddi komplikasyonları önler. Bu nedenle, ebeveynler çocuklarının sağlık durumunu dikkatle gözlemeli ve şüpheli durumlarla karşılaştıklarında profesyonel tıbbi destek almalıdır.