Annesi milyonda bir görülen ve tedavisi olmayan bir kanser nedeniyle ölmüştü... 36 yıl sonra çığır açan bir keşfe imza attı! Kordomayı alt etmeye 5 yıl kaldı

Paul Workman, annesi Ena'yı kaybettiğinde takvimler 1989 yılını gösteriyordu. 68 yaşındaki Ena'nın ölüm sebebi milyonda bir kişide görülen ve tedavisi bulunmayan bir kemik kanseri türü olan kordomaydı.

Workman, o sırada henüz 37 yaşındaydı ancak tıp alanında yaptığı araştırmalarla adından söz ettirmeye başlamıştı bile.

Paul, herkesin Ena diye çağırdığı Thomasina ile John Workman'ın tek çocuğuydu. John, çelik endüstrisinde çalışıyor, Ena ise yaşadıkları Workington (Cumbria) kasabasında çeşitli hayır işleriyle meşgul oluyordu.

Geçtiğimiz günlerde The Guardian'a konuşan Workman, "Önce bağırsak kanseri nedeniyle babam öldü, seneler sonra da annem kordomaya teslim oldu" dedi.

TEŞHİSTE GEÇ KALINDI, İLAÇ ZATEN YOKTU

Ena Workman'ın hastalığına çok geç teşhis konabilmişti. Hayatı boyunca ağır sırt ağrıları çeken Ena, kanserin vücudunda yol açtığı rahatsızlığı fark etmekte geç kalmıştı. Bu ağrı sorunu olmasa Ena'nın omurgasının alt kısmında bir tümör olarak ortaya çıkan kordoma daha erken teşhis edilebilirdi.

İlerleyen dönemde Kanser İlaçları Keşif Merkezi'nin ve Londra Kanser Araştırmaları Enstitüsü'nün başkanlığını yapan Workman, annesinin hayatını kaybettiği zamanları "büsbütün moral bozucuydu" sözleriyle nitelendirdi ve ekledi: "36 yıl önce kordomayı tedavi etmek için yapabileceğimiz çok şey yoktu. Hastalığa dair bildiklerimiz sınırlıydı ve anneme yardım edebilecek bir ilaç bulunmuyordu."

Ancak bu üzücü tablo yakında değişecek gibi görünüyor. Zira Workman ve uluslararası camiadan çalışma arkadaşları, geçtiğimiz günlerde brachyury adı verilen bir proteinin, kordoma hücrelerinin hastanın vücudunda hayatta kalması için kritik önemde olduğunu keşfetti.

KANSER ARAŞTIRMACILARINI HEYECANLANDIRAN KEŞİF

Bu keşif araştırmacılar arasında büyük bir heyecana yol açtı çünkü kordomayla mücadele için olası bir yol açılmış oldu.

Araştırmacılar, brachyury proteinin engellenmesiyle, kanser hücrelerinin büyümesinin durdurulabileceğini hatta yok edilebileceğini düşünüyordu. Tek yapılması gereken, söz konusu proteine saldıracak bir ilaç geliştirmekti. Ama bunu yapmak söylemek kadar kolay değildi. Zira brachyury proteinin karmaşık yapısı, ilaca dayanıklı olması anlamına geliyordu.

Ne var ki geçtiğimiz hafta bilim dergisi Nature Communications'da yayımlanan bir makale, bu bağlamda bir umut ışığı oldu. Workman'ın yanı sıra Oxford Üniversitesi ve North Carolina Üniversitesi'nden uzmanların imzalarını taşıyan makalede, araştırmacılar brachyury proteinini bütün detaylarıyla inceleyip yüzeyinde bazı noktalar tespit ettiklerini duyurdu. Söz konusu noktaları, özel olarak tasarlanmış ilaçlarla hedefleyerek proteini etkisiz hale getirmek mümkün olabilecek.

Bu çığır açan gelişme, dünyanın en güçlü röntgen ışını jeneratörlerinden biri olan Diamond Light Source sinkrotonu kullanılarak kaydedildi.

BAŞKA KANSERLERİN ÖNLENMESİNDE DE FAYDALI OLACAK

Workman'ın ekibi şimdiden brachyury'e saldırıp yok edebilecek potansiyel tedavilerin geliştirilmesinde kullanılabilecek çeşitli umut vadeden bileşikler tespit etti. Bu ilaçların işe yaraması durumunda, bugüne kadar hiçbir tedaviye cevap vermeyen kordomanın büyümesi ve yayılmasıyla başa çıkılabilecek.

Workman, "Annemi öldüren hastalığa karşı verilen savaşta faydalı olduğumu görmek çok heyecan verici. Atlas Okyanusu'nun iki yakasındaki merkezlerden bilim insanları, bu iş için çok çaba sarf etti" dedi.

Workman, brachyury ve kordomayla savaşmak için geliştirilen tekniklerin potansiyelinin çok daha geniş olduğunu ve ileride daha yaygın kanserlerin tedavilerini iyileştirmek için kullanılabileceğini de belirterek, "En başta, brachyury, diğer tümörlerin metastatik yayılmasında rol oynuyor gibi görünüyor. Bu da bu proteinin eylemlerini engelleyecek ilaçların diğer kanserlerin yayılmasını önlemeye de yardımcı olabileceği anlamına geliyor" ifadelerini kullandı.

Annesinin ve babasının ölümüne yol açan kanserden Workman da kaçamadı. 2022 yılında doktorlarının kendisine prostat kanseri teşhisi koyduğunu belirten Workman, "Kanserimin yerelleşmiş, küçük hacimli, orta düzey risk taşıyan ve olumlu sonuçlanması olası olması işe yaradı. Başkalarına kabullenmesi çok daha zor haberler verildiğinin gayet farkındayım" dedi. Workman radyoterapi tedavisiyle kanserinin tedavi edildiğini de sözlerine ekledi.

İLAÇ HÜCRENİN ATIK BOŞALTIM SİSTEMİYLE ETKİLEŞİME GİRECEK

Kordomanın tedavisinde kullanılabilecek ilaçlarla ilgili en umut verici ihtimalin hedeflenen protein yıkımı (TPD) olduğunu da sözlerine ekleyen Workman, bu sistem kapsamında hücrenin doğal boşaltım sistemi yoluyla zararlı proteinin atıldığını belirtti.

Workman, "İlacın bir tarafı hedef proteine bağlanırken diğer tarafı hücrenin atık boşaltım sistemiyle doğrudan etkileşime girecek. Hücrede protein yıkılacak ve dışarı atılarak temizlenecek. Brachyury'le başa çıkmak için hücrenin doğal savunma kalkanlarını kullanacağız" dedi.

Diamond Light Source ve TPD dışında birçok gelişmiş teknoloji kullandıklarını da sözlerine ekleyen Workman, özellikle kristalografik parçacık görüntülemenin, ilacın brachyury proteini üzerinde nereleri hedefleyebileceğini ortaya koymak açısından çok etkili olduğunu söyledi. Workman, "Bu teknoloji sayesinde proteinin yüzeyine tutunabilecek en güçlü ilaçları geliştirebildik" diye konuştu.

Bununla birlikte kordoma tedavisinde etkili olacak mükemmel ilacı geliştirmek için daha fazla araştırmaya ihtiyaç olduğunu da vurgulayan Workman, "İnsanlarda denemelere başlamadan önce kordoma hücre hatları ve hayvanlardaki kordoma modelleri üzerinde denemeler yapmamız gerek. Bunların tamamlanması 5 yıl sürebilir. Ardından umuyorum ki nihayet kordomayı alt etmeye hazır olacağız" ifadelerini kullandı.